شناخت تمام قطعات فتوکپی و اصطلاحات چاپ

دستگاه‌های فتوکپی به عنوان یکی از ابزارهای مهم در دفاتر کار، مدارس و سازمان‌ها برای تکثیر اسناد و مدارک استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها از اجزای متعددی تشکیل شده‌اند که هر یک نقش خاصی را در فرآیند کپی‌کردن ایفا می‌کنند. شناخت این قطعات و نحوه عملکرد آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در دوره آموزش تعمیر فتوکپی و این مقاله، به بررسی و توضیح قطعات اصلی فتوکپی، مشکلات شایع، روش‌های رفع ایرادات و نحوه دسترسی به قطعات خواهیم پرداخت.

شناخت قطعات فتوکپی

دستگاه‌های فتوکپی به طور معمول از قطعات اصلی زیر تشکیل شده‌اند:

درام (Drum)

درام یک سیلندر حساس به نور است که تصویر اسکن‌شده را جذب کرده و آن را به کاغذ منتقل می‌کند. درام معمولاً از مواد حساس به نور مانند سلنیوم یا سیلیکون ساخته شده است.

• مشکلات رایج: خرابی درام معمولاً به صورت چاپ‌های بی‌کیفیت یا عدم انتقال تصویر به کاغذ مشاهده می‌شود.

• رفع اشکال: برای رفع این مشکل، باید درام را تمیز کرده یا تعویض کرد. تمیز کردن با پارچه نرم و مواد مخصوص درام توصیه می‌شود.

توناژ (Toner)

تونر پودر سیاه رنگی است که به عنوان جوهر در فرآیند کپی‌برداری استفاده می‌شود. این پودر به کمک درام به کاغذ منتقل می‌شود.

• مشکلات رایج: مشکل در تونر معمولاً به صورت چاپ‌های کم‌رنگ، پراکنده یا عدم چاپ دیده می‌شود.

• رفع اشکال: تعویض تونر یا بررسی نحوه توزیع آن در دستگاه می‌تواند مشکل را رفع کند.

واحد اسکن (Scanner Unit)

این بخش شامل لامپ‌ها و حسگرهایی است که تصویر را از اصل کپی می‌خوانند و آن را به سیگنال‌های دیجیتال تبدیل می‌کنند.

• مشکلات رایج: عدم اسکن صحیح، اسکن ناقص یا تار بودن تصویر می‌تواند از مشکلات این بخش باشد.

• رفع اشکال: تمیز کردن لنز اسکنر و چک کردن کابل‌ها و اتصالات می‌تواند این مشکل را برطرف کند.

واحد فتوکپی (Copying Unit)

این بخش شامل مجموعه‌ای از اجزای مکانیکی است که مسئول حمل تونر و درام به روی کاغذ و انجام فرآیند چاپ است.

• مشکلات رایج: گیر کردن کاغذ، عدم انتقال تونر به کاغذ، و نواقص در فیدر کاغذ از مشکلات رایج این بخش هستند.

• رفع اشکال: بررسی مسیر کاغذ، تمیز کردن غلطک‌ها و رفع انسداد می‌تواند این مشکلات را رفع کند.

غلطک‌ها (Rollers)

غلطک‌ها برای حرکت کاغذ از یک نقطه به نقطه دیگر و جلوگیری از گیرکردن کاغذ طراحی شده‌اند.

• مشکلات رایج: پارگی کاغذ، گیر کردن کاغذ، یا حرکت نامنظم کاغذ.

• رفع اشکال: تمیز کردن غلطک‌ها و استفاده از مواد روان‌کننده مخصوص می‌تواند این مشکلات را حل کند.

فیوزینگ یونیت (Fusing Unit)

فیوزینگ یونیت مسئول ذوب کردن تونر به کاغذ است. این بخش شامل دو غلطک داغ است که پودر تونر را به سطح کاغذ چسبانده و فرآیند چاپ را نهایی می‌کند. در دوره آموزش تعمیرات فتوکپی کامل فیوزینگ و روش تعویض آن تدریس میشود.

• مشکلات رایج: عدم چسبیدن تونر به کاغذ یا سوختگی کاغذ.

• رفع اشکال: بررسی دمای فیوزینگ و تعویض قطعات آسیب‌دیده از جمله غلطک‌ها و هیترها می‌تواند این مشکل را حل کند.

فیدر کاغذ (Paper Feed Unit)

فیدر کاغذ وظیفه تغذیه کاغذ به داخل دستگاه و هدایت آن به قسمت‌های مختلف را بر عهده دارد.

• مشکلات رایج: گیر کردن کاغذ در فیدر، شل بودن یا خرابی فیدر.

• رفع اشکال: بررسی غلطک‌های فیدر و تعویض آنها در صورت لزوم، تمیز کردن مسیر کاغذ.

الکترونیک (Electronic Unit)

این بخش مسئول پردازش سیگنال‌ها و کنترل سایر بخش‌ها است. به عبارتی، این واحد دستورالعمل‌های کپی‌کردن را از صفحه‌نمایش به سایر اجزا منتقل می‌کند.

• مشکلات رایج: عدم پاسخگویی صفحه‌نمایش یا فرمان‌های غیرمنتظره.

• رفع اشکال: ریست کردن دستگاه، به‌روزرسانی نرم‌افزار یا تعویض برد الکترونیکی می‌تواند این مشکلات را رفع کند.

نحوه باز و بسته کردن دستگاه فتوکپی در تعمیر قطعات

برای دسترسی به قطعات داخلی فتوکپی، لازم است دستگاه به طور ایمن باز شود:

آماده‌سازی فتوکپی

1. دستگاه فتوکپی را از برق بکشید.

2. تمام درب‌ها و پنل‌ها را باز کنید.

3. بسته به مدل دستگاه، ممکن است نیاز به باز کردن پیچ‌ها برای دسترسی به برخی از قطعات باشد.

دستگاه کپی را از پشت باز کنید

1. پیچ‌های قسمت پشت دستگاه را باز کنید.

2. پنل پشتی را بردارید تا به اجزای مکانیکی و الکترونیکی دستگاه دسترسی پیدا کنید.

دستگاه کپی را از جلو باز کنید

1. برای دسترسی به درام و تونر، درب جلوی دستگاه را باز کنید.

2. در این مرحله، می‌توانید درام، تونر و غلطک‌ها را بررسی و تعویض کنید.

دستگاه فتوکپی را بسته و تست کنید

1. پس از تعمیر و تعویض قطعات، دستگاه را مجدداً ببندید.

2. دستگاه را به برق وصل کرده و آن را روشن کنید.

3. از طریق چاپ یک صفحه آزمایشی، عملکرد دستگاه را بررسی کنید.

رفع مشکلات رایج در فتوکپی

گیر کردن کاغذ

• علت‌ها: کثیفی غلطک‌ها، استفاده از کاغذ نامناسب یا گیر کردن در مسیر کاغذ که از مهمترین موارد در دوره آموزش تعمیر فتوکپی است.

• رفع اشکال: تمیز کردن غلطک‌ها، تعویض غلطک‌های آسیب‌دیده و استفاده از کاغذ مناسب.

عدم چاپ صحیح

• علت‌ها: خرابی درام، تونر، یا فیوزینگ یونیت.

• رفع اشکال: تمیز کردن یا تعویض درام، بررسی تونر و فیوزینگ یونیت.

چاپ کم‌رنگ کاغذ

• علت‌ها: کم بودن سطح تونر یا خرابی درام.

• رفع اشکال: تعویض تونر یا درام، بررسی وضعیت تراکم تونر.

سروصدای زیاد کپی

• علت‌ها: خرابی غلطک‌ها یا بخش‌های مکانیکی.

• رفع اشکال: بررسی و تعویض قطعات آسیب‌دیده.

دستگاه‌های فتوکپی مجموعه‌ای پیچیده از قطعات مختلف هستند که هر کدام در فرآیند چاپ و کپی‌برداری نقش مهمی ایفا می‌کنند. در آموزش تعمیرات فتوکپی آشنایی با این قطعات، مشکلات رایج و روش‌های تعمیر و نگهداری آن‌ها برای عملکرد بهینه دستگاه ضروری است. در صورتی که مشکلات دستگاه حل نشد، بهتر است از تکنسین متخصص برای تعمیرات استفاده کنید.

اصطلاحات تخصصی فتوکپی

Automatic Document Feeder - ADF
تغذیه‌کننده اتوماتیک سند (ADF) یکی از اجزای حیاتی دستگاه‌های فتوکپی است که قابلیت تغذیه خودکار اسناد را از یک دسته به داخل دستگاه برای اسکن یا کپی فراهم می‌آورد. این سیستم باعث افزایش کارایی دستگاه در محیط‌های کاری پرسرعت می‌شود.
در تعمیرات فتوکپی، ADF اهمیت زیادی دارد و در فرآیندهای عملی تعمیر، نیاز به توجه ویژه به مکانیزم تغذیه خودکار است.

Automatic Exposure Control
کنترل اتوماتیک نوردهی (AEC) به دستگاه این امکان را می‌دهد که میزان نور تابیده شده بر روی نسخه اصلی را به طور خودکار تنظیم کند. این ویژگی در هنگام کپی‌برداری از اسناد با کیفیت پایین یا کاغذهای رنگی بسیار مهم است، چرا که به حفظ کیفیت چاپ کمک می‌کند.

Automatic Power Save Mode
حالت صرفه‌جویی در مصرف انرژی به دستگاه این امکان را می‌دهد که پس از گذشت 90 ثانیه بدون انجام کپی، به طور خودکار وارد وضعیت‌های Power Off یا Sleep Mode شود. این ویژگی در دستگاه‌های فتوکپی مدرن برای کاهش مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری طراحی شده است.

Automatic Start
ویژگی شروع اتوماتیک به کاربر این امکان را می‌دهد که دستورات کپی را وارد کرده و دستگاه بدون نیاز به فشردن مجدد دکمه Start پس از آماده شدن، به طور خودکار عملیات کپی را آغاز کند. این قابلیت به ویژه در هنگام عملیات‌های متعدد مفید است.

Black and White Reverse
معکوس کردن سیاه و سفید یکی از قابلیت‌های فنی دستگاه است که نواحی تیره و روشن تصویر را تغییر می‌دهد تا تصویر به صورت سایه روشن نمایش داده شود. این ویژگی معمولاً برای چاپ تصاویر با کنتراست بالا یا اسناد با کیفیت پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

Cartridge Exchange Program
برنامه تعویض کاتریج در دستگاه‌های فتوکپی شارپ به کاربر این امکان را می‌دهد که کاتریج‌ها را به راحتی و بدون نیاز به مهارت‌های فنی تعویض کند. این سیستم به دلیل سادگی در تعویض، هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهد.

Continuous Copier
این ویژگی به دستگاه فتوکپی این امکان را می‌دهد که به طور پیوسته و بدون نیاز به فشار دادن مجدد دکمه Start، کپی‌های متوالی را انجام دهد. این قابلیت برای محیط‌های کاری با حجم بالا بسیار مفید است و می‌تواند تعداد زیادی کپی از یک نسخه اصلی تهیه کند.

Continuous Mode
حالت پیوسته دستگاه فتوکپی را قادر می‌سازد که تا اتمام کاغذ موجود در دستگاه، عملیات کپی را ادامه دهد. این قابلیت برای دستگاه‌های با ظرفیت بالای کاغذ مناسب است و سرعت انجام کپی را افزایش می‌دهد.

Copy Size
حجم یا اندازه کپی قابل انجام توسط دستگاه فتوکپی به میزان حداکثر و حداقل اندازه کاغذ تعیین می‌شود. این ویژگی به تنظیمات دستگاه مربوط به مقیاس اسناد کپی‌شده از نظر ابعاد اشاره دارد.

CPM (Copies Per Minute)
تعداد کپی در هر دقیقه (CPM) یکی از شاخص‌های اساسی در ارزیابی عملکرد دستگاه‌های فتوکپی است. این عدد نشان‌دهنده توانایی دستگاه در انجام کپی‌های متوالی در مدت زمان مشخص است.

Developer
دولوپر ماده‌ای است که تونر را در واحد دولوپر نگه می‌دارد. این ماده با ایجاد اصطکاک باعث بار منفی شدن ذرات تونر می‌شود که این ذرات به کمک بار مثبت درام جذب می‌شوند. این فرآیند جزئیات بیشتری از تصویر را بر روی کاغذ منتقل می‌کند.

Development
فرآیند توسعه تونر بر روی تصویر درام صورت می‌گیرد. در این مرحله، تونر به درام هادی نور منتقل می‌شود و تصویر نهایی به صورت واضح بر روی کاغذ چاپ می‌شود.

Development System
سیستم توسعه دو نوع اصلی دارد:

1. Dual Component که در آن از برس مغناطیسی استفاده می‌شود.

2. Mono Component که از یک چرخنده مغناطیسی استفاده می‌کند. این سیستم‌ها به‌طور گسترده در دستگاه‌های فتوکپی دیجیتال و رومیزی استفاده می‌شوند.

Digital Copier
دستگاه فتوکپی دیجیتال از سنسورهای پیشرفته برای اسکن تصویر سند استفاده می‌کند و آن را به فرمت دیجیتال تبدیل می‌کند. این سیستم باعث افزایش دقت و سرعت فرآیند کپی‌برداری و همچنین کاهش هزینه‌های نگهداری دستگاه می‌شود.

Drum
درام یک سیلندر حساس به نور است که تصویر بر روی آن شکل می‌گیرد. این بخش شامل لایه‌هایی از مواد حساس به نور مانند سلنیوم است که تصاویر دیجیتال را دریافت و به کاغذ منتقل می‌کند. در دستگاه‌های مدرن، از مواد آلی زیست‌محیطی برای درام‌ها استفاده می‌شود.

Dual Page Copy
این قابلیت به دستگاه فتوکپی این امکان را می‌دهد که به طور خودکار از دو صفحه روبه‌روی هم کپی بگیرد. این ویژگی برای اسناد کتابی و مقالات ضروری است.

Edge / Center Erase
این ویژگی نواحی لبه‌ها یا مرکز سند را پاک می‌کند تا از گرفتن کپی‌های زائد جلوگیری شود. این ویژگی مخصوصا در هنگام کپی‌برداری از کتاب‌ها یا اسناد با حاشیه‌های اضافی مفید است.

Electronic Storing - E-Store
سیستم ذخیره‌سازی الکترونیکی به کاربران این امکان را می‌دهد که اسناد کپی‌شده را به صورت دیجیتال ذخیره کنند. این سیستم به ویژه در محیط‌های کاری که نیاز به آرشیو دیجیتال اسناد دارند، کاربردی است.

Energy Save Mode
حالت صرفه‌جویی در انرژی به دستگاه این امکان را می‌دهد که پس از اتمام عملیات کپی و طی شدن زمان از پیش تنظیم شده، دستگاه به طور خودکار به حالت آماده به کار (standby) برود و از مصرف بی‌مورد انرژی جلوگیری کند.

Enlargement
ویژگی بزرگ‌نمایی به کاربر اجازه می‌دهد اندازه تصویر نسخه اصلی را برای کپی بزرگتر تغییر دهد. این قابلیت برای تهیه کپی‌های بزرگ‌نمایی از اسناد با جزییات دقیق مورد استفاده قرار می‌گیرد.

Fiber Optics
لایه‌های فیبری (Lucite) برای انتقال نور به درام استفاده می‌شوند و نور را به صورت کارآمد به درام منتقل می‌کنند. این فناوری نسبت به لنزهای اپتیکی ارزان‌تر و ساده‌تر است، به همین دلیل در دستگاه‌های فتوکپی با کاربری عمومی کاربرد دارد.

First Copy Time
زمانی که از فشار دادن دکمه Start تا دریافت اولین کپی از دستگاه می‌گذرد. این زمان به طور مستقیم بر بهره‌وری دستگاه و سرعت کار کاربران تاثیرگذار است.

Fusing
فرآیند فیکس کردن تونر بر روی کاغذ است که از طریق گرما و فشار توسط دو غلطک گرم انجام می‌شود. این فرآیند باعث می‌شود که تونر به صورت دائمی به کاغذ بچسبد و چاپ مقاوم و با کیفیتی ایجاد کند.

Graphical Device Interface (GDI)
این سیستم به دستگاه فتوکپی این امکان را می‌دهد که به عنوان یک پرینتر عمل کند و از آن برای چاپ اسناد دیجیتال استفاده شود.

Manual / Multi Bypass
این ویژگی به کاربر این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به تعویض سینی کاغذ، کپی‌هایی از دو نوع کاغذ متفاوت بگیرد. این ویژگی برای چاپ اسناد خاص یا کاغذهای غیراستاندارد کاربرد دارد.

Manual Bypass
امکان انجام کپی بر روی کاغذهایی با سایز یا نوع مختلف بدون نیاز به تعویض سینی‌ها را فراهم می‌کند. این قابلیت برای کپی‌برداری از اسناد با اندازه‌های غیرمعمول مناسب است.

Margin Shift
این ویژگی تصاویر را به سمت راست یا چپ جابجا می‌کند تا فضای لازم برای تا کردن یا پانچ کردن کاغذ فراهم شود. این امکان در کارهای اداری و چاپ اسناد رسمی کاربرد دارد.

Maximum Copy Size
این ویژگی به کاربر این امکان را می‌دهد که بزرگترین اندازه کاغذی که دستگاه قادر به چاپ آن است را مشخص کند. این ویژگی برای چاپ اسناد حجیم و بزرگ کاربرد دارد.

Maximum Original Size
این ویژگی بزرگترین اندازه سند اصلی است که می‌توان آن را بر روی شیشه قرار داد تا عملیات کپی انجام شود.

Moving Platen
در دستگاه‌هایی که دارای platen متحرک هستند، شیشه نوردهی سند از یک طرف به طرف دیگر جابجا می‌شود. این نوع دستگاه‌ها معمولا سرعت کپی کمتری دارند و برای اسناد خاص استفاده می‌شوند.

Multi-Copy
تعداد کپی‌های متوالی که دستگاه قادر به انجام آن است. این ویژگی برای محیط‌های کاری با حجم بالای اسناد بسیار مفید است.

Multi-Copy Speed
این ویژگی نشان‌دهنده تعداد کپی‌هایی است که پس از اولین کپی، دستگاه در هر دقیقه انجام می‌دهد. این سرعت به حداکثر توان خروجی دستگاه بستگی دارد.

Optics
سیستم اپتیکی شامل لنزها و آینه‌ها است که تصویر اسکن‌شده را از شیشه به درام منتقل می‌کند. این سیستم‌ها برای انجام فرآیند کپی‌برداری دقیق و با کیفیت ضروری هستند.

Paper Capacity
ظرفیت سینی کاغذ دستگاه فتوکپی به میزان کاغذی که دستگاه می‌تواند نگه دارد اشاره دارد. ظرفیت بالاتر به معنای نیاز کمتر به پر کردن مجدد کاغذ است.

Paper Weights
این ویژگی مربوط به ضخامت کاغذ است که دستگاه فتوکپی می‌تواند با آن کار کند. معمولاً دستگاه‌ها قابلیت کار با انواع کاغذ از نظر وزن و ضخامت را دارند.

Paper Tray
سینی برداشتنی که کاغذهای سفید برای کپی‌برداری در آن قرار می‌گیرند. این بخش در برخی مدل‌ها قابل تنظیم است تا انواع مختلف کاغذ را پشتیبانی کند.

Photo Mode
این قابلیت به دستگاه فتوکپی اجازه می‌دهد که کپی‌های با کیفیت بسیار بالا از تصاویر سایه‌روشن و عکس‌ها بگیرد. این ویژگی مخصوص کپی‌برداری از عکس‌ها و اسناد با جزییات دقیق است.

Platen
پلاتن یا شیشه نوردهی، صفحه‌ای است که اسناد برای کپی‌برداری بر روی آن قرار می‌گیرند. این بخش در دستگاه‌های فتوکپی آنالوگ و دیجیتال به طور مشترک استفاده می‌شود.

Reduction
این قابلیت به کاربر این امکان را می‌دهد که اندازه تصویر نسخه اصلی را به طور خودکار یا دستی کاهش دهد. این ویژگی مخصوص کپی‌های سایز کوچک یا مخصوص اسناد خاص است.

Scan Once Print Many
این سیستم اسکن یک‌باره و چاپ چندگانه، باعث افزایش سرعت عملیات چاپ و کاهش فرسودگی دستگاه می‌شود. این ویژگی به خصوص برای محیط‌های با حجم کاری زیاد مفید است.

Single Document Feeder
این ویژگی به کاربر این امکان را می‌دهد که اسناد را به صورت دستی وارد دستگاه برای کپی‌برداری کند. این ویژگی معمولاً برای اسناد کم‌حجم استفاده می‌شود.

Sorter
این ابزار برای دسته‌بندی و مرتب‌سازی کپی‌ها به کار می‌رود. این ویژگی برای کاربران سازمانی که نیاز به مرتب‌سازی سریع اسناد دارند، بسیار مفید است.

Stationary Platen
در دستگاه‌هایی که پلاتن ثابت دارند، یک سیستم اسکن داخلی سند را جابجا می‌کند. این سیستم فیزیکی بزرگتر است و قابلیت تغذیه اتوماتیک سند را فراهم می‌کند.

Toner
تونر ماده‌ای پودری است که برای ایجاد تصویر روی کاغذ کپی استفاده می‌شود. تونر به صورت پودر خشک و شامل ذرات پلاستیک و کربن است.

Warm-Up Time
این زمان برای دستگاه‌های فتوکپی به‌عنوان زمان انتظار از لحظه روشن شدن دستگاه تا آماده شدن برای اولین عملیات کپی در نظر گرفته می‌شود.

X-Y Zoom
این قابلیت به کاربر اجازه می‌دهد که نسبت‌های عمودی و افقی را به صورت جداگانه تغییر دهد. این قابلیت به‌ویژه در زمان‌های خاص برای تغییر ابعاد کپی‌ها کاربرد دارد.

Zoom
ویژگی بزرگنمایی که به کاربر امکان می‌دهد تا اندازه تصویر را بین 65% تا 155% تغییر دهد. این قابلیت برای انجام کپی‌های با مقیاس‌های مختلف استفاده می‌شود.

سرویس کاری دستگاه‌های فتوکپی دیجیتال

سرویس کاری دستگاه‌های فتوکپی دیجیتال شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و تعمیرات پیشگیرانه است که به منظور حفظ عملکرد بهینه دستگاه و افزایش عمر مفید آن انجام می‌شود. در دوره آموزش تعمیرات فتوکپی این سرویس‌ها شامل تمیزکاری دقیق قطعات داخلی مانند درام، غلطک‌ها، فیوزینگ یونیت، و سیستم تغذیه کاغذ است. همچنین، بررسی و تعویض قطعات مصرفی نظیر تونر و کاتریج‌ها، به‌روزرسانی نرم‌افزار دستگاه، و رفع مشکلات الکترونیکی یا مکانیکی نیز جزء اصلی سرویس‌ها می‌باشد. سرویس‌کاران ماهر با استفاده از ابزارهای تخصصی و آموزش‌های مربوطه، قادر به شناسایی و رفع مشکلات احتمالی به‌صورت سریع و مؤثر هستند. این فرآیند از بروز مشکلات بزرگتر جلوگیری کرده و کیفیت چاپ دستگاه را در سطح مطلوب نگه می‌دارد.