آموزش شناخت رله صنعتی

رله صنعتی

رله‌های صنعتی که با نام رله شیشه‌ای نیز شناخته می‌شوند، یکی از پرکاربردترین تجهیزات در سیستم‌های اتوماسیون صنعتی، سیگنالینگ، سیستم‌های حفاظتی و کنترل الکتریکی هستند. این نوع رله‌ها به دلیل قابلیت اطمینان بالا و انعطاف در نصب، نقش مهمی در صنایع مختلف ایفا می‌کنند.

ویژگی‌های رله صنعتی

• دارای تعداد کنتاکت‌های متنوع (از یک تا چهار کنتاکت)

• قابلیت تحمل جریان سوئیچینگ تا ۴۸ آمپر (بسته به نوع رله)

• وجود انواع مختلف با سیم‌پیچ‌های مجهز به مدار جلوگیری از افزایش ولتاژ

• مدل‌های مجهز به فلگ نشانگر وضعیت، دکمه تست دستی و امکان قفل کردن کنتاکت‌های باز یا بسته

• قابلیت نصب آسان بر روی بردهای الکترونیکی (PCB)، سوکت و پایه‌های مخصوص و همچنین ریل‌های ۳۵ میلی‌متری

این ویژگی‌ها باعث شده است که رله صنعتی به عنوان یکی از اجزای کلیدی در مدارات قدرت، کنترل و حفاظت در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرد.

رله مینیاتوری

رله مینیاتوری یکی از پرکاربردترین انواع رله‌ها در صنعت برق و اتوماسیون است. این نوع رله به دلیل طراحی کوچک و کارایی بالا، در طیف وسیعی از سیستم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. از سیستم‌های آلارم و ایمنی گرفته تا اتوماسیون صنعتی، سیستم‌های قدرت الکتریکی، کنترل روشنایی راه‌پله و روشنایی اضطراری، سیستم‌های کنترل خانگی و حتی تجهیزات صنایع غذایی، همگی می‌توانند از رله‌های مینیاتوری بهره‌مند شوند.

ویژگی‌های رله مینیاتوری

• پشتیبانی از رنج گسترده سیم‌پیچ با ولتاژ AC و DC

• امکان تحمل جریان سوئیچینگ تا ۲۰ آمپر (بسته به نوع رله)

• طراحی فشرده با ارتفاعی بین ۱۰.۵ تا ۲۶ میلی‌متر

• دارای توان الکتریکی عایقی بالا برای ایمنی بیشتر

• قابلیت نصب آسان روی PCB، سوکت‌ها، پایه‌ها و همچنین تکنولوژی SMT

رله ماژول اینترفیس (رله PLC)

رله ماژول اینترفیس که با نام رله PLC نیز شناخته می‌شود، یکی از تجهیزات کلیدی در سیستم‌های اتوماسیون صنعتی است. وظیفه اصلی این رله، جداسازی ورودی و خروجی در مدارهاست تا هم ایمنی سیستم تضمین شود و هم کنترل دقیق‌تری بر تجهیزات فراهم گردد.

این نوع رله به‌طور گسترده در کنترلرهای PLC و همچنین در بسیاری از دستگاه‌های الکتریکی به عنوان ماژول اینترفیس یا عنصر خروجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از رله اینترفیس باعث افزایش طول عمر تجهیزات کنترلی، کاهش نویز و ایجاد ایزولاسیون الکتریکی بین مدار فرمان و مدار قدرت می‌شود.

کاربردهای رله ماژول اینترفیس

• استفاده در کنترلرهای منطقی قابل برنامه‌ریزی (PLC)

• ایزوله‌سازی سیگنال‌های فرمان و قدرت

• افزایش ایمنی و قابلیت اطمینان سیستم‌های کنترلی

• استفاده در تجهیزات الکتریکی و صنعتی به عنوان واسط بین ورودی و خروجی

رله روبردی

رله روبردی که با نام رله PCB نیز شناخته می‌شود، یکی از پرکاربردترین انواع رله‌ها در تجهیزات الکترونیکی و دستگاه‌های کوچک است. این رله‌ها به‌طور مستقیم روی برد مدار چاپی (PCB) نصب می‌شوند و به دلیل ابعاد کوچک و کارایی بالا، در صنایع مختلف و تجهیزات متنوع مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کاربردهای رله روبردی

• دستگاه‌های مخابراتی

• تجهیزات اداری و دفتری

• سیستم‌های آلارم و امنیتی

• دستگاه‌های اندازه‌گیری و ابزار دقیق

• تجهیزات پزشکی و نظارت درمانی

• سیستم‌های صوتی و تصویری (AV)

• انواع سنسورهای کنترلی

به دلیل تنوع مدل‌ها و قابلیت نصب آسان روی برد، رله‌های روبردی نقش مهمی در مدارات کنترلی و حفاظتی ایفا می‌کنند و یکی از اجزای ضروری در طراحی مدارهای الکترونیکی مدرن به‌شمار می‌روند.

رله ریلی یکی از انواع رله‌های الکترومغناطیسی است که در قالب سری‌های مختلف مانند MT-PI طراحی و تولید می‌شود. ویژگی اصلی این رله‌ها، قابلیت نصب مستقیم بر روی ریل‌های استاندارد ۳۵ میلی‌متری است که نصب و راه‌اندازی آن‌ها را در تابلوهای برق و سیستم‌های کنترل بسیار ساده می‌سازد.

ویژگی‌ها و کاربردهای رله ریلی

• نصب سریع و آسان بر روی ریل‌های صنعتی (DIN Rail)

• طراحی مناسب برای استفاده در تابلو برق و سیستم‌های اتوماسیون صنعتی

• ایمنی و دوام بالا به دلیل ساختار الکترومغناطیسی مطمئن

• مناسب برای کنترل، حفاظت و ایزولاسیون مدارها

رله‌های تایمری نوعی رله الکترومغناطیسی یا الکترونیکی هستند که عملکرد آن‌ها بر اساس زمان‌بندی دقیق انجام می‌شود. این رله‌ها در قالب‌های ریلی و صنعتی تولید می‌شوند و امکان کنترل مدارها با تأخیر زمانی مشخص یا انجام عملیات دوره‌ای را فراهم می‌کنند.

کاربردهای رله تایمری

رله‌های تایمری در بسیاری از سیستم‌ها و صنایع کاربرد دارند، از جمله:

• سیستم‌های ولتاژ پایین

• اتوماسیون صنعتی و ساختمان هوشمند (BMS)

• سیستم‌های تهویه مطبوع و گرمایش

• سیستم‌های حفاظتی و سیگنالینگ

• سیستم‌های آلارم و امنیتی

• کنترل روشنایی و تجهیزات الکتریکی مختلف

با استفاده از رله تایمری، می‌توان کنترل دقیق زمان‌بندی شده را در مدارها پیاده‌سازی کرد، که باعث افزایش کارایی و کاهش مصرف انرژی در سیستم‌های مختلف می‌شود.

رله‌های آنی شرکت انردیس در دو نوع اصلی عرضه می‌شوند: تک سیم‌پیچه (مونواستابل – Monostable) و دو سیم‌پیچه (بی‌استابل – Bistable). برخی از مدل‌های این رله‌ها دارای عملکرد بسیار سریع هستند و برای کاربردهایی که نیاز به پاسخ فوری دارند، بسیار مناسب‌اند.

رله تک سیم‌پیچه (مونواستابل)

رله‌های مونواستابل از پرکاربردترین انواع رله آنی هستند. عملکرد آن‌ها به این صورت است که زمانی که جریان از سیم‌پیچ عبور می‌کند، آرمیچر متحرک کنتاکت‌ها را تحریک کرده و وضعیت کنتاکت‌ها تغییر می‌کند. با قطع جریان، آرمیچر و کنتاکت‌ها به حالت اولیه خود بازمی‌گردند. این ویژگی باعث می‌شود که رله تک سیم‌پیچه برای کاربردهای کوتاه‌مدت و لحظه‌ای ایده‌آل باشد.

رله دو سیم‌پیچه (بی‌استابل)

رله بی‌استابل دارای دو سیم‌پیچه مقابل هم است. زمانی که جریان از یک سیم‌پیچه عبور کند، آرمیچر متحرک و کنتاکت‌ها تحریک شده و وضعیت آن‌ها تغییر می‌کند. ویژگی مهم این نوع رله این است که وضعیت کنتاکت‌ها حتی پس از قطع جریان نیز حفظ می‌شود و برای تغییر وضعیت، نیاز به عبور جریان از سیم‌پیچه دوم است. این قابلیت باعث می‌شود که رله‌های دو سیم‌پیچه برای مدارهایی با نیاز به حفظ وضعیت بدون مصرف انرژی دائم مناسب باشند. شما در دوره آموزش برق ساختمان با کارایی این رله عملی آشنا میشوید.

رله‌های تاخیر زمانی نوعی رله کنترلی هستند که عملکرد باز و بسته شدن کنتاکت‌ها را بر اساس زمان تنظیم شده انجام می‌دهند. تفاوت اصلی رله‌های معمولی با رله‌های تاخیر زمانی در زمان تغییر وضعیت کنتاکت‌ها است. در رله‌های معمولی، با اعمال یا قطع ولتاژ از سیم‌پیچ، کنتاکت‌ها به صورت فوری تغییر وضعیت می‌دهند، اما در رله‌های تاخیر زمانی، این تغییر می‌تواند قبل یا بعد از مدت زمان مشخصی انجام شود.

انواع رله‌های تاخیر زمانی

نوع Make:

• زمانی که جریان از رله عبور می‌کند، سیم‌پیچ پس از مدت زمان قابل تنظیم کنتاکت‌ها را تحریک می‌کند.

• با قطع تغذیه رله، کنتاکت‌ها به حالت اولیه بازمی‌گردند.

نوع Break:

• سیم‌پیچ به محض عبور جریان، کنتاکت‌ها را فوراً تحریک می‌کند.

• پس از قطع تغذیه، کنتاکت‌ها پس از مدت زمان تنظیم شده به حالت اولیه باز می‌گردند.

رله‌های تاخیر زمانی به دلیل امکان کنترل دقیق زمان‌بندی عملیات‌ها، در سیستم‌های اتوماسیون صنعتی، حفاظت، روشنایی و تجهیزات کنترلی پیشرفته کاربرد فراوان دارند.

رله‌های ایمن (Safety) برای جداسازی دو سطح با پتانسیل مختلف طراحی شده‌اند. در این رله‌ها، قسمت کنترل به‌صورت گالوانیک ایزوله از قسمت بار جدا شده و در برابر ولتاژ خطا محافظت می‌شود. این رابط‌ها قادرند سیگنال‌ها را با سطوح مختلف ولتاژ هماهنگ کنند و با سیستم‌های موجود سازگار شوند.

رله‌های ایمن سریع و جمع‌وجور هستند و LEDهای تعبیه‌شده بر روی تجهیز، وضعیت کلیدزنی جریان را نمایش می‌دهند. با استفاده از مدل‌هایی مانند MIRO SAFE، این رله‌ها در کاربردهای ایمن متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جمله:

• استپ‌های اضطراری

• درهای محافظ

• سیستم‌های مانیتورینگ two-hand

• پرده‌های نوری

• مانیتورینگ کلیدهای مغناطیسی

ماژول‌های رله ایمن دارای اجزای پلاگی هستند و برای کاربردهایی با کلیدزنی زیاد مناسب‌اند. این تجهیزات می‌توانند بدون نیاز به سیم‌کشی اضافی، جایگزین اجزای کلیدزنی فرسوده شوند.

ویژگی‌های رله ایمن (Safety)

• دارای مجموعه‌ای از LEDها برای نمایش وضعیت

• دارای مجموعه‌ای از لیبل‌ها برای شناسایی راحت‌تر

• رله‌های دارای حفاظت داخلی (Integrated suppression) بدون نیاز به محافظت اضافی

• بیش از ۶۰۰ مدل محصول متنوع

• مدل‌هایی با کنتاکت‌های طلایی مناسب برای کلیدزنی جریان کم

• دارای جامپرهای جداکننده ولتاژ برای کاهش سیم‌کشی و افزایش ایمنی

رله حفاظتی

رله حفاظتی دستگاهی است که با تشخیص تغییر در کمیت‌های الکتریکی یا فیزیکی مانند ولتاژ، جریان، دما یا حرکت روغن، تحریک می‌شود و باعث فعال شدن سایر تجهیزات و در نهایت قطع مدار توسط کلید قدرت یا دژنکتور می‌گردد.

کاربردهای رله حفاظتی

رله‌های حفاظتی در صنایع مختلف و سیستم‌های توزیع برق کاربرد گسترده‌ای دارند:

• حفاظت فیدرهای هوایی و زمینی در سیستم‌های توزیع، نیروگاه‌ها و پست‌ها در سطوح ولتاژی مختلف

• حفاظت موتورهای فشار ضعیف و فشار متوسط در صنایع، از جمله پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها، برای تضمین عملکرد مطمئن موتور و سلامت آن، مانند جلوگیری از اضافه بار

• حفاظت ترانسفورماتورها با استفاده از حفاظت دیفرانسیل، که به عنوان حفاظت واحد (Unit) عمل می‌کند و اهمیت ویژه‌ای در تداوم برق‌رسانی دارد

• حفاظت خطوط انتقال با استفاده از حفاظت امپدانسی، که امکان تشخیص دقیق محل خطا حتی تا کیلومترها را فراهم می‌کند و به عنوان حفاظت اصلی خطوط هوایی محسوب می‌شود

رله‌های حفاظتی به دلیل افزایش ایمنی، تضمین عملکرد تجهیزات و جلوگیری از خسارات احتمالی، نقش حیاتی در صنایع برق و انرژی دارند.

رله‌های حفاظتی LV در شبکه‌های فشار ضعیف کاربرد دارند و با تشخیص تغییرات کمیت‌های الکتریکی مانند ولتاژ و جریان یا کمیت‌های فیزیکی مانند دما و حرکت روغن، تحریک شده و باعث فعال شدن تجهیزات حفاظتی و در نهایت قطع مدار می‌شوند.

این رله‌ها شامل رله کنترل بار و رله تک‌منظوره هستند و در مدل‌های متنوع ارائه می‌شوند. رله حفاظتی LV می‌تواند یک یا دو عملکرد حفاظتی را پوشش دهد و در صورت فراتر رفتن مقدار اندازه‌گیری شده از مقدار تنظیم‌شده، فرمان قطع مدار صادر می‌کند.

کاربردهای رله حفاظتی LV

رله‌های LV در صنایع مختلف به کار می‌روند تا عملکرد مطمئن موتور و سلامت تجهیزات تضمین شود، از جمله:

• کوره‌های الکتریکی و تاسیسات خشک‌سازی

• ادوات مهندسی مکانیک مانند فنر لول (تمپرینگ فنر)

• صنایع شیشه و لعاب

• صنایع نفت و پتروشیمی

استفاده از رله‌های حفاظتی LV باعث می‌شود که اضافه بار، نوسانات و خطاهای احتمالی در تجهیزات فشار ضعیف به‌صورت ایمن کنترل شوند و عملکرد سیستم‌های صنعتی بهینه باقی بماند.

رله‌های حفاظتی MV در شبکه‌های فشار متوسط کاربرد دارند و با تشخیص تغییرات کمیت‌های الکتریکی مانند ولتاژ و جریان یا کمیت‌های فیزیکی مانند دما و حرکت روغن، تحریک شده و باعث فعال شدن تجهیزات حفاظتی و در نهایت قطع مدار می‌شوند.

این رله‌ها شامل رله کنترلی و رله مالتی‌فانکشن هستند و در مدل‌های مختلف برای کاربردهای گوناگون ارائه می‌شوند، از جمله:

• حفاظت فیدر، موتور و ترانسفورماتور

• حفاظت دیفرانسیل و دیستانس

• کنترل تجهیزات صنعت برق، Station Controller و Bay Controller

• رله سنکرون چک، رله پخش بار و رله ترانسفورماتور

• کنترل TAP ترانسفورماتور و واحد آلارم هوشمند

رله‌های حفاظتی MV همچنین در کنترل تجهیزات قدرت در نیروگاه‌ها، پست‌ها، پالایشگاه‌ها و سایر صنایع بزرگ به کار گرفته می‌شوند تا عملکرد مطمئن سیستم‌های فشار متوسط تضمین شود و از بروز خسارت جلوگیری گردد.

تجهیزات ارت فالت (Earth Fault) از اجزای حیاتی در سیستم‌های برق هستند که برای تشخیص جریان نشتی و اتصال زمین طراحی شده‌اند. این تجهیزات به محض شناسایی نشت جریان به زمین، جریان اصلی را قطع می‌کنند و از بروز برق‌گرفتگی و آسیب به تجهیزات جلوگیری می‌کنند.

انواع تجهیزات ارت فالت

تجهیزات ارت فالت شامل موارد زیر هستند:

• رله‌های ارت فالت تابلویی

• رله‌های ارت فالت ریلی

• رله‌های بیمارستانی

کاربردهای تجهیزات ارت فالت

این تجهیزات در سیستم‌های تک فاز و سه‌فاز و صنایع مختلف برق صنعتی کاربرد دارند و تقریباً در ۸۰ درصد مدارات فرمان کارخانجات مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از مدل‌ها نیز برای اتاق‌های پزشکی، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها مناسب هستند تا امنیت و حفاظت تجهیزات پزشکی را تضمین کنند.

رله‌های ارت فالت تابلویی برای تشخیص جریان نشتی و خطای اتصال به زمین طراحی شده‌اند و در مدل‌های متنوع عرضه می‌شوند.

این رله‌ها به محض شناسایی نشت جریان به زمین، جریان اصلی را قطع می‌کنند و با این عملکرد از برق‌گرفتگی و آسیب به تجهیزات جلوگیری می‌نمایند.

ویژگی‌های رله ارت فالت تابلویی

• نصب مستقیم روی در تابلو

• برخی مدل‌ها دارای LED برای نمایش وضعیت عملکرد

• عملکرد سریع و ایمن در مدارات تک فاز و سه‌فاز

رله‌های ارت فالت تابلویی از تجهیزات حیاتی در سیستم‌های فرمان و حفاظت برق صنعتی به شمار می‌آیند و ایمنی کارکنان و تجهیزات را تضمین می‌کنند.

رله‌های ارت فالت ریلی برای تشخیص جریان نشتی و خطای اتصال به زمین طراحی شده‌اند و در مدل‌ها و ابعاد متنوع با قابلیت تنظیمات گسترده عرضه می‌شوند.

این رله‌ها به محض شناسایی نشت جریان به زمین، جریان اصلی را قطع می‌کنند و با این عملکرد از برق‌گرفتگی و آسیب به تجهیزات جلوگیری می‌کنند.

ویژگی‌های رله ارت فالت ریلی

• تولید شده توسط شرکت‌های مگاکن (Megacon) و کنترل (Contrel)

• مناسب برای نصب بر روی ریل DIN

• قابلیت تنظیم دقیق برای انواع سیستم‌های تک فاز و سه‌فاز

• عملکرد سریع و ایمن در مدارات صنعتی و حفاظت تجهیزات

رله‌های ارت فالت ریلی از اجزای کلیدی تابلوهای برق و سیستم‌های حفاظت صنعتی هستند و ایمنی کاربران و تجهیزات را تضمین می‌کنند.

رله‌های بیمارستانی بر اساس مانیتورینگ ایزولاسیون عمل می‌کنند و برای استفاده در سیستم‌های IT اتاق‌های پزشکی، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها طراحی شده‌اند.

این رله‌ها با اعمال ولتاژ DC یا سیگنال کد شده، بین ثانویه ترانسفورمر ایزوله و یک نقطه هم‌پتانسیل از تاسیسات عمل می‌کنند و وضعیت ایزولاسیون مدار را پایش می‌نمایند.

کاربردهای رله بیمارستانی

• اطمینان از ایمنی بیمار و تجهیزات پزشکی

• مانیتورینگ سیستم‌های IT پزشکی

• استفاده در اتاق‌های عمل، بخش‌های بستری و درمانگاه‌ها

• پیشگیری از نشت جریان و اتصال زمین خطرناک

رله‌های بیمارستانی نقش حیاتی در حفاظت بیماران و تجهیزات پزشکی دارند و یکی از تجهیزات کلیدی در سیستم‌های برق بیمارستانی به شمار می‌آیند.

رله‌های مانیتورینگ دما دستگاه‌هایی قابل برنامه‌ریزی هستند که با کنترل ورودی سنسورهای دما (RTD PT100) عملکرد می‌کنند. این رله‌ها امکان تنظیم دمای آلارم یا قطع (TRIP) برای هر ورودی را با کلاس دقت بالا فراهم می‌کنند.

ویژگی‌ها و قابلیت‌ها

• قابلیت انتخاب تعداد کانال‌های فعال

• توانایی کنترل سیستم‌های تهویه و خنک‌کننده

• امکان اندازه‌گیری دقیق مقادیر ورودی دما

• انتخاب آلارم یا قطع مدار در رنج دمایی گسترده

• برنامه‌ریزی آسان و انعطاف‌پذیر برای کاربردهای صنعتی و تجهیزات حساس

رله‌های مانیتورینگ دما به دلیل دقت بالا و انعطاف‌پذیری در تنظیمات، در صنایع مختلف از جمله نیروگاه‌ها، صنایع شیمیایی، تهویه و سیستم‌های اتوماسیون صنعتی کاربرد گسترده دارند.

رله‌های اندازه‌گیری مقاومت زمین مدل G-Check به‌صورت مداوم مقاومت چاه ارت را پایش و اندازه‌گیری می‌کنند. این رله‌ها دارای کنتاکت کمکی هستند که زمانی فعال می‌شود که مقدار مقاومت چاه از حد تعیین‌شده توسط کاربر بالاتر رود.

کاربردها و ویژگی‌ها

• امکان فعال کردن سایر کنتاکتورها یا خاموش کردن دستگاه‌ها در صورت افزایش مقاومت زمین

• مناسب برای ولتاژهای ۱۲۰V و ۲۳۰V

• قابل استفاده در سیستم‌های TT، TNS و TNC-S

• پایش مداوم و دقیق مقاومت زمین برای افزایش ایمنی سیستم‌های برق

رله‌های اندازه‌گیری مقاومت زمین به دلیل پایش دائمی و هشدار به موقع، از تجهیزات حیاتی در تابلوهای برق، نیروگاه‌ها و صنایع حساس محسوب می‌شوند و از خطرات ناشی از اتصال زمین غیرایمن جلوگیری می‌کنند.

رله‌ها به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین تجهیزات کنترل و حفاظت در صنعت برق شناخته می‌شوند و نقش حیاتی در ایمنی، کنترل دقیق و افزایش طول عمر تجهیزات دارند. این تجهیزات طیف گسترده‌ای از کاربردها را شامل می‌شوند؛ از رله‌های کمکی و صنعتی برای کنترل جریان و تقویت سیگنال، تا رله‌های مینیاتوری و ماژول اینترفیس (PLC) برای اتوماسیون صنعتی و سیستم‌های فرمان.

همچنین رله‌های تخصصی مانند تایمری، آنی، ویژه، ایمن (Safety) و حفاظتی، با عملکرد دقیق و قابل برنامه‌ریزی، امکان کنترل زمان‌بندی، حفاظت از موتورها، ترانسفورماتورها و خطوط انتقال را فراهم می‌کنند. رله‌های LV و MV با پوشش سطوح مختلف ولتاژی، ایمنی سیستم‌های فشار ضعیف و متوسط را تضمین می‌کنند، در حالی که تجهیزات ارت فالت و رله‌های بیمارستانی از کاربران و تجهیزات در برابر خطرات ناشی از اتصال زمین محافظت می‌نمایند. در دوره برق صنعتی شما با تمامی این رله ها بطور عملی آشنا میشوید.

از سوی دیگر، رله‌های مانیتورینگ دما و اندازه‌گیری مقاومت زمین با پایش مداوم و دقیق، امکان مدیریت هوشمند سیستم‌های حساس و افزایش طول عمر تجهیزات را فراهم می‌آورند.

با توجه به تنوع عملکرد، مدل‌ها و قابلیت‌های تنظیمی، رله‌ها جزء جدایی‌ناپذیر هر سیستم برق صنعتی، اتوماسیون و حفاظتی هستند و انتخاب صحیح نوع رله می‌تواند کارایی، ایمنی و پایداری سیستم را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد.