آشنایی با تجهیزات حیاتی آسانسور

آسانسور شامل قطعات مکانیکی و الکترونیکی مختلفی است که هر کدام از آن‌ها وظیفه خاصی را برای عملکرد صحیح آسانسور بر عهده دارند. بسیاری از قطعات آسانسور مورد استفاده در ایران، به صورت وارداتی هستند و از آن‌جا که این قطعات از کیفیت بالایی برخوردارند، دارای عمر طولانی‌تری بوده و طبیعتاً قیمت آن‌ها نیز نسبت به قطعات داخلی بیشتر است.

معرفی تجهیزات آسانسور

شاید شما فکر کنید که آسانسور تنها یک سیستم ساده برای انتقال افراد یا بار در ساختمان‌های مسکونی، تجاری یا اداری است، اما در واقع سیستم آسانسور یکی از پیچیده‌ترین و پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌ها در حمل‌ونقل عمودی محسوب می‌شود. اگر با دقت بیشتری به عملکرد و سازه‌های آسانسور نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد که هر کدام از سیگنال‌ها و نشانگرهای آن، نمایانگر پیشرفت‌های تکنولوژیکی به کار رفته در این سیستم است.

آسانسور از مجموعه‌ای از قطعات مکانیکی و الکتریکی تشکیل شده که در کنار هم مانند اعضای بدن، به صورت هماهنگ و دقیق عمل می‌کنند تا آسانسور به درستی کار کند. حتی ایجاد کوچک‌ترین مشکل در هر یک از این قطعات می‌تواند باعث اختلال در عملکرد آسانسور شده و در مواردی موجب توقف کامل آن گردد.

شرکت‌های مختلف در سرتاسر دنیا به طراحی و تولید قطعات آسانسور پرداخته‌اند و به طور کلی می‌توان گفت که کیفیت قطعات خارجی آسانسور از نوع داخلی آن‌ها بالاتر است. البته همانطور که انتظار می‌رود، قیمت قطعات خارجی نیز به مراتب بیشتر است، بنابراین استفاده از تمامی قطعات وارداتی در ساخت آسانسور، ممکن است مقرون به صرفه نباشد.

تجهیزات و قطعات آسانسور

آسانسور از قطعات مکانیکی و الکتریکی متنوعی ساخته شده است که هر یک نقش ویژه‌ای در عملکرد ایمن و صحیح سیستم دارند. در ادامه برخی از مهم‌ترین و پرکاربردترین این تجهیزات معرفی می‌شوند:

🛠️ موتور آسانسور
موتورهای آسانسور معمولاً از برندهای ایتالیایی معروف هستند. این موتور تنها وظیفه حمل وزن کابین را دارد، به این صورت که یک سیم بکسل به یک وزنه چدنی و کابین متصل می‌شود. موتور آسانسور ممکن است الکتریکی سه فاز با قدرت بالا (از سه و نیم کیلووات به بالا) باشد و در دو مدل گیربکس‌دار و بدون گیربکس موجود است.

🧳 سیم بکسل
تعداد سیم بکسل‌ها بسته به وزن و اندازه کابین متفاوت است و معمولاً از سیم‌های فولادی با مغزی کنفی ساخته می‌شود. قطر آن‌ها معمولاً ۹، ۱۱ و ۱۳ میلی‌متر است و این سیم‌ها باید از اصطکاک جلوگیری کنند تا از فرسودگی جلوگیری شود. ایمنی سیم‌ها معمولاً ۲۵ برابر بیشتر از حد مورد نیاز است.

🚪 سیستم ریو زیون
این سیستم برای باز و بسته شدن درب‌های آسانسور استفاده می‌شود. در سیستم‌های درب معمولی، یک دستگاه فلزی با سیم‌پیچ و هسته متحرک وظیفه باز و بسته کردن درب را به عهده دارد. در درب‌های اتوماتیک، موتور الکتریکی مسئول این عملیات است و در سیستم‌های جدید از موتورهای ۲۴ ولت DC استفاده می‌شود.

🛑 ترمز آسانسور
سیستم ترمز آسانسور از سیم‌پیچ، بازو و لنت ترمز تشکیل شده و همیشه درگیر است. این سیستم در زمانی که آسانسور در حال حرکت نیست، آزاد می‌شود. معمولاً ولتاژ ترمز از ۶۰ ولت تا ۳۸۰ ولت متغیر است و ترمزهای DC بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

🔌 تراول کابل
کابل تراول که بین کابین و تابلو فرمان متصل است، وظیفه برقراری ارتباط میان مدار کنترل و کابین را بر عهده دارد. این کابل معمولاً شامل رشته‌هایی از نخ نایلونی برای استحکام بیشتر است و از مارک‌های سوئیسی شناخته شده است.

⚙️ فلایول آسانسور
فلایول در شرایط اضطراری برای حرکت دستی کابین استفاده می‌شود. این وسیله به کابین کمک می‌کند تا در مواقع ضروری به طبقات مختلف برسد.

🛡️ گاورنر آسانسور
گاورنر یکی از قطعات ایمنی در آسانسور است که برای کنترل سرعت و جلوگیری از حرکت بیش از حد مجاز کابین استفاده می‌شود. این سیستم تنها زمانی فعال می‌شود که سرعت کابین از حد مجاز بیشتر شود.

🚪 کابین آسانسور
کابین آسانسور که به آن اتاقک فلزی نیز گفته می‌شود، یکی از اجزای مهم و قابل دید آسانسور است. این کابین توسط طناب فولادی به ریل‌ها آویزان است و وظیفه حمل مسافر و بار را بر عهده دارد.

⚡ سری استپ
سری استپ قطعه‌ای الکترونیکی است که برای ایمنی کابین و جلوگیری از افزایش سرعت یا خارج شدن از مسیر به کار می‌رود.

📢 دستگاه سخنگوی آسانسور
دستگاه سخنگو در آسانسور برای اعلام طبقات یا هشدار وجود مانع استفاده می‌شود.

💡 فن و روشنایی کابین
فن و روشنایی در داخل کابین برای تامین آسایش و راحتی مسافران در نظر گرفته شده است.

🛹 کفشک آسانسور
کفشک‌های آسانسور برای حرکت نرم کابین و وزنه تعادل در ریل‌ها استفاده می‌شوند و از اصطکاک و لرزش جلوگیری می‌کنند.

🛠️ ضربه‌گیر (Buffer)
ضربه‌گیر یا بافر آسانسور یکی از اجزای حیاتی است که برای افزایش ایمنی سیستم‌های آسانسور به کار می‌رود. این قطعه در چاهک آسانسور نصب شده و در مواقعی که کابین به دلایل مختلف نتواند ترمز کند و به درون چاهک سقوط کند، بافر آخرین خط ایمنی است که مانع از بروز آسیب‌های جدی می‌شود. وظیفه بافر کاهش شدت ضربه وارد شده به کابین است. بافرها معمولاً در دو نوع پلی اورتان و هیدرولیکی ساخته می‌شوند.

🔌 تراول کابل (Traveling Cable)
تراول کابل نوعی کابل تخت و پهن است که وظیفه انتقال دستورات از دکمه‌های آسانسور به تابلو فرمان و جعبه رویزیون را بر عهده دارد. این کابل به طور مداوم با کابین بالا و پایین می‌رود، از این رو نام آن را تراول کابل نهاده‌اند. برای نصب، توصیه می‌شود از بهترین کیفیت‌های موجود در بازار استفاده شود تا عملکرد صحیح سیستم آسانسور تضمین گردد.

🚪 دیکتاتور آسانسور
دیکتاتور آسانسور یکی از قطعات مهم است که برای کنترل سرعت بسته شدن درب‌های آسانسور به کار می‌رود. این قطعه باعث می‌شود درب‌ها با سرعت آرام و بدون ایجاد سر و صدا بسته شوند، به ویژه در لحظه پایانی بسته شدن درب‌ها.

🔒 مگنت درب آسانسور
مگنت درب آسانسور از اجزای مهمی است که برای باز و بسته شدن درب‌ها استفاده می‌شود. این سیستم شامل سیم‌پیچ مغناطیسی، اهرم، و جک است که بر روی درب کابین نصب می‌شود. عملکرد آن به گونه‌ای است که درب‌ها پس از رسیدن به طبقات، از طریق این مگنت باز می‌شوند.

🔐 قفل لولایی درب
قفل لولایی درب آسانسور برای جلوگیری از حرکت آسانسور با درب‌های باز طراحی شده است. این سیستم ایمنی از سقوط مسافران به داخل چاه آسانسور جلوگیری می‌کند و به سلامت و ایمنی سیستم کمک می‌کند.

🔧 فلکه هرزگرد آسانسور
فلکه هرزگرد آسانسور برای ایجاد اصطکاک میان سیم بکسل و فلکه‌ها عمل می‌کند و کمک می‌کند تا زاویه مناسبی برای حرکت سیم‌ها ایجاد شود. این قطعه زمانی فعال می‌شود که فاصله میان کابین و کادر وزنه بیش از حد مجاز باشد.

🏗️ براکت ریل آسانسور
براکت ریل به عنوان پایه‌ای برای نصب ریل‌ها به دیواره چاهک آسانسور عمل می‌کند. این قطعه با توجه به اندازه، ظرفیت کابین و نوع ترمز، به صورت خاص طراحی و نصب می‌شود. براکت‌ها بر اساس استانداردهای ایمنی فاصله مناسبی از هم نصب می‌شوند تا از مشکلات ریل‌ها در زمان ترمز اضطراری جلوگیری کنند.

🔄 انکودر آسانسور
انکودر آسانسور برای کنترل سرعت حرکت آسانسور استفاده می‌شود. این قطعه با اندازه‌گیری پالس‌ها، سرعت حرکت کابین را تنظیم و از سرعت‌های غیرمجاز جلوگیری می‌کند. انکودر قادر است ۳۶۰۰ پالس به ازای یک دور ایجاد کند و بدین ترتیب میزان جابجایی کابین را محاسبه نماید.

🧲 سیم بکسل
سیم بکسل یکی از قطعات اصلی آسانسور است که برای تعلیق کابین و وزنه تعادل استفاده می‌شود. این سیم‌ها از گروهی سیم‌های فولادی پیچیده شده حول یک هسته مرکزی تشکیل شده‌اند که به حرکت کابین کمک می‌کنند.

🧭 الکتروسیگنال آسانسور
سنسور الکتروسیگنال یکی از پیشرفته‌ترین قطعات موجود در آسانسورهای مدرن است. این قطعه برای شناسایی و خواندن سیگنال‌های مغناطیسی به کار می‌رود که باعث تنظیم موقعیت کابین در هر طبقه می‌شود. این سنسور با استفاده از آهنرباهای نصب شده در طبقات، به طور دقیق کابین را در محل خود قرار می‌دهد.

🔩 کفشک آسانسور
کفشک‌ها به دو دسته غلطکی و لغزشی تقسیم بندی می‌شوند که هر کدام ویژگی و ماهیت مخصوص به خود را دارد. این قطعه کاربرد به سزایی در حرکت کابین آسانسور دارد؛ این قطعه از لرزش بیش از اندازه آسانسور جلوگیری می‌کند. در واقع وظیفه کفشک آسانسور این است که مانع وارد شدن لرزش‌ها به کابین آسانسور شود.

🛡️ گاورنر آسانسور
گاورنر که به آن پاراشوت نیز گفته می‌شود، از قطعات ایمنی ضروری است که در زمان افزایش غیرمجاز سرعت آسانسور فعال می‌شود. این قطعه باعث توقف سریع کابین و جلوگیری از سقوط آن به درون چاه آسانسور می‌شود. گاورنر با استفاده از نیروی گریز از مرکز، فک‌های خود را به بیرون رانده و سیستم ترمز را فعال می‌کند.

این قطعات با هم ترکیب می‌شوند تا ایمنی و عملکرد بهینه آسانسور را تضمین کنند و از هرگونه حادثه‌ای جلوگیری کنند.

لیست کامل قطعات مکانیکال آسانسور

جدول قطعات الکترونیکال آسانسو

اجزای اصلی آسانسور کششی

آسانسور کششی از مجموعه‌ای از قطعات پیچیده تشکیل شده است که با همکاری یکدیگر، سیستم حمل و نقل عمودی را به طور ایمن و کارآمد به حرکت درمی‌آورند. در اینجا برخی از اجزای اصلی این سیستم معرفی می‌شوند:

🛠️ موتور
وظیفه موتور آسانسور تبدیل نیروی محرکه برق به نیروی مکانیکی و انتقال آن به سیم بکسل است تا کابین حرکت کند.

🚪 درب
درب آسانسور وظیفه تأمین ایمنی مسافران در حین حرکت و قبل و بعد از آن را بر عهده دارد.

🚶‍♂️ کابین
کابین آسانسور حکم همان جعبه‌ای را دارد که افراد یا اشیا برای جابجایی درون آن قرار می‌گیرند.

🖥️ تابلو فرمان
تابلو فرمان جعبه‌ای است که دستورات اتوماتیک مانند باز و بسته شدن درب‌ها، حرکت کابین و توقف آن در طبقات را صادر می‌کند.

🔗 سیم بکسل
سیم بکسل همانند نخ در سیستم‌های قدیمی عمل کرده و با نیروی کشش، کابین و قاب وزنه را بالا و پایین می‌برد.

⚖️ وزنه تعادل
وزنه تعادل یا قاب وزنه به موتور کمک می‌کند تا کابین آسانسور راحت‌تر جابجا شود و تعادل سیستم حفظ گردد.

🔧 فلکه هرزگرد
فلکه هرزگرد قسمتی از سیستم تعلیق است که برای انتقال نیرو و هدایت سیم بکسل به چاه آسانسور استفاده می‌شود.

🛑 سیستم ایمنی (گاورنر و پاراشوت)
این سیستم برای جلوگیری از افزایش ناگهانی سرعت آسانسور در جهت بالا یا پایین طراحی شده است و احتمال سقوط آسانسور را به صفر می‌رساند.

🛤️ ریل‌های راهنما
ریل‌های راهنما بر دیواره چاه آسانسور نصب می‌شوند تا حرکت صحیح کابین را هدایت کرده و از برخورد آن با دیواره‌ها جلوگیری کنند.

🔌 جعبه رویزیون
جعبه رویزیون به عنوان واسطه‌ای برای برقراری ارتباطات میان کابین و تابلو فرمان آسانسور عمل می‌کند. این ارتباطات شامل شستی‌های طبقات، مدارات برقی کابین و ارتباط با موتور آسانسور هستند.

این اجزا با همکاری یکدیگر عملکرد ایمن و کارآمد سیستم آسانسور کششی را تضمین می‌کنند.

اجزای اصلی آسانسور هیدرولیکی

آسانسورهای هیدرولیکی به مجموعه‌ای از قطعات تخصصی نیاز دارند که با همکاری یکدیگر عملکرد نرم و ایمن سیستم را فراهم می‌کنند. در اینجا به مهم‌ترین اجزای این سیستم اشاره می‌کنیم:

🛠️ پاورونیت
پاورونیت شامل پمپ و موتور اصلی، شیرهای برقی، کنترل‌کننده‌های هیدرولیکی مکانیکی و سایر تجهیزات است که به مدیریت سیستم هیدرولیکی کمک می‌کند.

⚙️ شیرهای برقی
شیرهای برقی کنترل‌کننده‌های مکانیکی و هیدرولیکی هستند که دبه روغن ورودی به جک را تنظیم می‌کنند. این شیرها باعث می‌شوند که جک با سرعت آرام شروع به حرکت کرده و به نرمی به سرعت نهایی برسد و هنگام توقف، به طور نرم ایستاده و از ضربه جلوگیری کند.

🔩 جک
جک وظیفه انتقال فشارهای دینامیکی و استاتیکی به کل سازه آسانسور را بر عهده دارد و باعث حرکت آسانسور به طبقات مختلف می‌شود.

🛢️ روغن هیدرولیک
روغن هیدرولیک همان مایع داخل جک هیدرولیکی است که باعث انتقال انرژی از پمپ به جک می‌شود و عملکرد صحیح سیستم را تضمین می‌کند.

این اجزا با همکاری یکدیگر باعث عملکرد روان و ایمن آسانسور هیدرولیکی می‌شوند.

سیم بکسل آسانسور چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

سیم بکسل آسانسور یکی از اجزای حیاتی در سیستم آسانسور است که نقش مهمی در ایمنی و عملکرد دستگاه ایفا می‌کند. این سیم‌ها که از چندین رشته فلزی مقاوم تشکیل شده‌اند، وظیفه جابه‌جایی کابین آسانسور و انتقال آن بین طبقات ساختمان را بر عهده دارند. به عبارت دیگر، سیم بکسل مانند قلب سیستم آسانسور عمل می‌کند و بدون آن، حرکت کابین ممکن نخواهد بود.

آشنایی با فلکه کششی آسانسور

فلکه کششی و سیم بکسل دو جز اصلی در بخش حرکتی و سیستم تعلیق آسانسور هستند. فلکه کششی برای انتقال قدرت موتور و حرکت به سیم بکسل استفاده می‌شود. این فلکه به فلکه هرزگرد نیز معروف است. در سیستم آسانسور، نیروی کششی ایجاد شده از طریق اصطکاک بین سیم بکسل و سطح شیارهای فلکه، عملکرد صحیح آسانسور را ممکن می‌سازد.

موتورخانه آسانسور کجاست؟

موتورخانه آسانسور محلی است که موتور آسانسور و تجهیزات کنترلی آن در آن قرار می‌گیرد. این قسمت در بالاترین نقطه چاه آسانسور واقع شده است. در موتورخانه، ابزارهایی مانند تابلو فرمان آسانسور، تجهیزات خنک‌کننده و وسایل اطفاء حریق قرار می‌گیرند. موتورخانه باید مقاوم در برابر بار و نیروهای وارده طراحی شود.

چاهک آسانسور کجاست؟

چاهک آسانسور به فاصله قائم بین پایین‌ترین نقطه توقف آسانسور تا کف چاه گفته می‌شود. این فضا به اندازه و نوع آسانسور بستگی دارد و مطابق با استانداردهای خاص طراحی می‌شود. چاهک برای نصب ضربه‌گیر یا بافر به کار می‌رود و به عنوان جان‌پناه برای سرویس کار آسانسور نیز استفاده می‌شود.

شماتیک کلی نصب آسانسور

در شماتیک نصب آسانسور، مراحل و مراحل مهم نصب به نمایش گذاشته شده است که شامل مراحل مختلف نصب و تنظیم تجهیزات می‌باشد.