آشنایی با تابلو برق فشار ضعیف و اجزای حیاتی آن

در برخی از سیستم‌های توزیع برق، به ویژه در تاسیسات صنعتی و تجاری، نیاز به تجهیزات توزیع ولتاژ پایین با عملکرد بالا برای محافظت بهتر، کنترل و نظارت بر ایمنی و کارایی سیستم‌های توزیع برق احساس می‌شود. تابلو برق ولتاژ پایین به طور متمرکز از تجهیزات و مدارهای برق در ولتاژ ضعیف مانند ترانسفورماتورها، ژنراتورها، مدارها و مدارهای فیدر برق محافظت و کنترل می‌کند. به طور کلی، تابلو برق با ولتاژ تا 1 کیلو ولت تحت عنوان تابلو برق فشار ضعیف (LV) شناخته می‌شود. این تابلو شامل انواع مختلفی از تجهیزات حفاظتی و کنترلی مانند مدار شکن‌های ولتاژ پایین، کلیدها، جداکننده‌های الکتریکی بدون بار، فیوزهای HRC، مدار شکن‌های نشتی زمین، قطع‌کننده‌های مدار مینیاتوری (MCB)، قطع‌کننده‌های مدار کمپکت (MCCB) و سایر لوازم جانبی برای حفاظت از سیستم‌های فشار ضعیف است.

معرفی تابلو برق فشار ضعیف

اجزای اصلی تابلو برق ولتاژ پایین شامل قطع‌کننده‌های مدار برق ولتاژ پایین، محفظه‌های قطع‌کننده مدار، اتصالات برق اولیه و ثانویه، محفظه‌های کنترل ثانویه، شین‌ها (اصلی و مقطعی)، سازه‌ها و نواحی مشترکین پایانی می‌باشد. رایج‌ترین کاربرد تابلو برق فشار ضعیف در تابلوهای توزیع فشار ضعیف است که وظیفه توزیع برق ایمن و کارآمد در تاسیسات مختلف را بر عهده دارند.

انواع تابلو برق صنعتی بر اساس ولتاژ

در تقسیم‌بندی تابلوهای برق صنعتی بر اساس ولتاژ، این تابلوها به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هرکدام برای کاربردهای خاص طراحی شده‌اند:

تابلو برق فشار ضعیف (LV): این نوع تابلو برق برای سیستم‌های برق با ولتاژ پایین تا حدود 1000 ولت طراحی شده‌اند. تابلو برق‌های فشار ضعیف معمولاً در مناطق مسکونی، تجاری و صنعتی برای توزیع انرژی برق استفاده می‌شوند. این تابلوها از کلیدهای مینیاتوری، فیوزها و مجموعه‌های حفاظتی برای مدیریت و توزیع انرژی بهره می‌برند.

تابلو برق فشار متوسط (MV): تابلو برق‌های فشار متوسط برای ولتاژهای بین 1000 ولت و 36 کیلو ولت طراحی شده‌اند. این تابلوها معمولاً در سیستم‌های توزیع برق برای انتقال انرژی میان ایستگاه‌های برق و پروژه‌های صنعتی بزرگ استفاده می‌شوند. در این تابلوها، تجهیزات حفاظتی پیچیده‌تری برای مدیریت اضافه بار و اتصال کوتاه به کار می‌روند.

تابلو برق فشار قوی (HV): این نوع تابلو برق برای ولتاژهای بالای 36 کیلو ولت طراحی شده و معمولاً در پست‌های برق و سیستم‌های انتقال برق با ولتاژ بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. این تابلوها به‌طور معمول در شبکه‌های ملی برق و پروژه‌های انرژی بزرگ استفاده می‌شوند و دارای تجهیزات پیچیده‌تری برای حفاظت از سیستم‌های برقی در برابر حوادث و نوسانات هستند.

این دسته‌بندی‌ها به انتخاب مناسب تابلو برق با توجه به نیاز ولتاژ سیستم کمک می‌کنند و از ایمنی و کارایی بالای سیستم‌های برقی اطمینان می‌دهند.

بخش‌های مختلف تابلو توزیع فشار ضعیف

ورودی تابلو توزیع فشار ضعیف
وظیفه اصلی ورودی تابلو توزیع فشار ضعیف، تأمین توان الکتریکی به ترمینال ورودی است. تابلو برق ورودی باید دارای یک دستگاه سوئیچینگ اصلی باشد تا از دستگاه‌های پایین‌دست محافظت کند. این تابلوها باید توانایی تحمل جریان غیرعادی را برای مدت کوتاهی داشته باشند تا دستگاه‌های پایین‌دست بتوانند به‌طور ایمن کار کنند. همچنین باید کابل‌هایی وجود داشته باشند که جریان خطای تولید شده در سیستم را قطع کنند. مدار شکن‌های هوا به دلیل ویژگی‌هایی مانند سادگی، عملکرد کارآمد، و ظرفیت تحمل خطای بالا تا 63 کیلو آمپر معمولاً به‌عنوان دستگاه‌های قطع‌کننده در این تابلوها استفاده می‌شوند، اگرچه زمان خاموش شدن طولانی و هزینه بالا از معایب آن‌ها به شمار می‌رود.

ورودی فرعی تابلو توزیع فشار ضعیف
ورودی فرعی در تابلو توزیع فشار ضعیف، برق را از ترمینال ورودی اصلی گرفته و به ترمینال فیدر ارسال می‌کند. دستگاه‌های نصب شده در ورودی‌های فرعی باید از نظر صرفه‌ اقتصادی و حفاظت و ایمنی طراحی شده باشند. قطع‌کننده‌های مدار کمپکت (MCCB) و فیوزهای سوئیچ معمولاً در این بخش استفاده می‌شوند.

فیدرها در تابلو توزیع فشار ضعیف
فیدرها وظیفه تغذیه بارهای مختلف مانند بارهای موتور، بارهای روشنایی، بارهای ماشین‌آلات صنعتی، بارهای سیستم تهویه مطبوع و غیره را از ترمینال فیدر بر عهده دارند. این فیدرها معمولاً توسط واحد فیوز سوئیچ محافظت می‌شوند و بسته به نوع بار، دستگاه‌های مختلف انتخاب می‌شوند. به‌عنوان مثال:

• فیدر موتور باید در برابر اضافه بار، اتصال کوتاه، و جریان بیش از حد محافظت شود.

• بار ماشین‌آلات صنعتی توسط MCCB و واحدهای فیوز سوئیچ محافظت می‌شود.

• بار روشنایی معمولاً توسط مدار شکن‌های مینیاتوری و واحد فیوز سوئیچ محافظت می‌شود، در حالی که جریان نشتی زمین نیز باید کنترل شود تا از آسیب‌های جانبی جلوگیری گردد.

در سیستم‌های تابلو برق ولتاژ پایین (LV)، فیوزها و مدار شکن‌ها برای محافظت از وسایل برقی در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار به کار می‌روند. برای محافظت از اپراتور در برابر عیوب دستگاه، می‌توان از قطع‌کننده مدار نشتی زمین استفاده کرد که قادر به تشخیص جریان نشتی کمتر از 100 میلی‌آمپر و قطع دستگاه در این حالت است.

نقشه معمولی تابلو برق فشار ضعیف

در یک طراحی معمولی از تابلو توزیع فشار ضعیف، ورودی اصلی از ترانسفورماتور الکتریکی LV به تابلو برق وارد می‌شود و از طریق یک جداکننده الکتریکی و MCCB به ترمینال ورودی تغذیه می‌شود. دو ورودی فرعی به این ورودی متصل می‌شوند و توسط مدار شکن‌های هوا یا واحد سوئیچ محافظت می‌شوند. فیدرها به شین‌های تغذیه متصل می‌شوند و انواع مختلف بارها به‌صورت جداگانه از یکدیگر محافظت می‌شوند.

اجزای تابلو برق ولتاژ پایین

تابلو برق ولتاژ پایین به دو جزء اصلی تقسیم می‌شود:

1. اجزای هدایت‌کننده برق مانند کلیدها، قطع‌کننده‌های مدار، فیوزها و صاعقه‌گیرها که جریان برق را هدایت یا قطع می‌کنند.

2. سیستم‌های کنترلی شامل تابلوهای کنترل، ترانسفورماتورهای جریان، ترانسفورماتورهای پتانسیل، رله‌های حفاظتی و مدارهای مربوطه که به نظارت، کنترل و محافظت از اجزای رسانای قدرت می‌پردازند.

کنتاکتورهای صنعتی و کاربرد آن‌ها در تابلو برق فشار ضعیف
🔌 کنتاکتور یکی از اجزای کلیدی در تابلو برق فشار ضعیف است که برای قطع و وصل از راه دور مدارهای الکتریکی، به‌ویژه در دستگاه‌های تک فاز و سه فاز به کار می‌رود. این دستگاه با ارائه کنترل از راه دور و اتوماتیک، قابلیت‌های ایمنی و عملکردی در سیستم‌های صنعتی فراهم می‌آورد.

ترانسفورماتورهای ولتاژ پایین و کاربردهای آن‌ها در سیستم‌های توزیع برق
⚡ ترانسفورماتورها در تابلوهای برق فشار ضعیف به‌منظور تبدیل ولتاژ و توزیع بهینه انرژی از منابع قدرت به تجهیزات مصرف‌کننده استفاده می‌شوند. این تجهیزات نقشی اساسی در مراقبت از سیستم‌های برقی و توزیع ایمن انرژی دارند.

کلیدهای نشتی جریان (RCD) و حفاظت از افراد در برابر برق‌گرفتگی
🔒 کلیدهای نشتی جریان (RCDs) در سیستم‌های برق فشار ضعیف به‌منظور حفاظت از افراد در برابر خطرات برق‌گرفتگی به کار می‌روند. این دستگاه‌ها با شناسایی نشت جریان و قطع سریع مدار، ایمنی اپراتورها و کاربران را تضمین می‌کنند.

بی متال‌ها و نقش آن‌ها در محافظت از موتورهای سه فاز در تابلو برق فشار ضعیف
⚙️ بی متال‌ها به‌عنوان رله‌های حرارتی در تابلو برق فشار ضعیف برای محافظت از موتورهای سه فاز در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها با استفاده از ویژگی انبساط حرارتی، در صورت افزایش دما، جریان را قطع کرده و از آسیب به موتور جلوگیری می‌کنند.

کلیدهای اتوماتیک (MCB & MCCB) و حفاظت از مدارهای برقی در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه
🔧 کلیدهای اتوماتیک مانند MCB و MCCB برای محافظت از مدارهای برق در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه طراحی شده‌اند. این کلیدها به‌دلیل حساسیت بالا و عملکرد سریع، در حفاظت از سیستم‌های توزیع برق فشار ضعیف اهمیت زیادی دارند.

کلیدهای MCPB و حفاظت در برابر خطاهای الکتریکی
🛡️ کلیدهای MCPB (Magnetic Circuit Protector Breakers) برای حفاظت از مدارها در برابر خطاهای الکترونیکی، اضافه بار و خطاهای مغناطیسی به کار می‌روند. این کلیدها به‌ویژه در محیط‌های صنعتی با اختلالات الکترومغناطیسی و نوسانات جریان ضروری هستند.

فیوزها و عملکرد آن‌ها در تابلو برق فشار ضعیف
💡 فیوزها به‌عنوان اجزای ایمنی در تابلو برق فشار ضعیف برای قطع جریان برق در صورت اتصال کوتاه یا اضافه بار طراحی شده‌اند. این دستگاه‌ها نقش مهمی در حفاظت از تجهیزات برقی و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از نوسانات شدید جریان دارند.

کلیدهای گردان و کاربرد آن‌ها در تنظیم وضعیت مدارهای برق فشار ضعیف
🔄 کلیدهای گردان به‌عنوان دستگاه‌های کنترلی در تابلو برق فشار ضعیف برای قطع و وصل مدارها و تنظیم وضعیت سیستم‌های برقی استفاده می‌شوند. این کلیدها قابلیت‌های کنترل دستی و خودکار مدارها را فراهم می‌آورند.

کلید فیوز و حفاظت از سیستم‌های برقی در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه
🔌 کلیدهای فیوز ترکیبی از فیوزها و سوئیچ‌ها هستند که برای قطع و وصل جریان برق در صورت بروز اتصال کوتاه یا اضافه بار استفاده می‌شوند. این کلیدها در تابلوهای برق فشار ضعیف به‌منظور حفاظت از تجهیزات و جلوگیری از خسارت‌های ناشی از نوسانات برق کاربرد دارند.

کلید ولت‌متر و نظارت دقیق بر ولتاژ سیستم‌های برق فشار ضعیف
🔋 کلیدهای ولت‌متر برای اندازه‌گیری ولتاژ و نظارت بر سطح انرژی در سیستم‌های برق فشار ضعیف به‌کار می‌روند. این کلیدها به اپراتورها امکان می‌دهند تا نوسانات ولتاژ را بررسی کرده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنند.

ریل‌ها و نقش آن‌ها در نصب تجهیزات برقی در تابلوهای برق فشار ضعیف
🔩 ریل‌ها در تابلوهای برق فشار ضعیف برای نصب تجهیزات برقی مانند کلیدها، فیوزها و سایر اجزای حفاظتی استفاده می‌شوند. این ریل‌ها به‌عنوان پایه نصب برای تجهیزات برقی عمل کرده و فرآیند نصب را تسهیل می‌کنند.

شینه‌ها (Busbars) و عملکرد آن‌ها در توزیع انرژی برق
⚡ شینه‌ها یا باسبارها برای انتقال انرژی الکتریکی در تابلوهای برق فشار ضعیف استفاده می‌شوند. این اجزا وظیفه دارند که انرژی را از ورودی به بخش‌های مختلف تابلو منتقل کنند و در کاهش افت ولتاژ و افزایش کارایی سیستم مؤثرند.

شینه نول و کاربرد آن در اتصال نول در سیستم‌های برق فشار ضعیف
🔋 شینه نول در تابلو برق فشار ضعیف برای انتقال جریان نول و حفاظت از تعادل سیستم به‌کار می‌رود. این شینه‌ها به‌طور خاص در سیستم‌های توزیع برای اتصال نول به مدارهای مختلف استفاده می‌شوند.

گلندها و محافظت از کابل‌ها در تابلوهای برق فشار ضعیف
🔒 گلندها برای محافظت از کابل‌ها و اتصالات برقی در تابلوهای برق استفاده می‌شوند. این تجهیزات از ورود گرد و غبار، رطوبت و آلودگی‌ها به داخل تابلو جلوگیری کرده و موجب افزایش ایمنی سیستم می‌شوند.

ترمینال‌ها و نقش آن‌ها در اتصال سیم‌ها و کابل‌ها
🔌 ترمینال‌ها در تابلو برق فشار ضعیف برای اتصال کابل‌ها و سیم‌ها به شینه‌ها و مدارهای مختلف به‌کار می‌روند. این قطعات به‌عنوان رابط‌های اصلی بین اجزای تابلو برق عمل کرده و اتصال ایمن بین تجهیزات را تضمین می‌کنند.

مقرها و ایمنی تابلو برق فشار ضعیف
🛡️ مقرها به‌عنوان عایق‌های الکتریکی در تابلوهای برق فشار ضعیف عمل می‌کنند و از اتصال غیرمجاز جریان به بدنه تابلو جلوگیری می‌کنند. این اجزا موجب افزایش ایمنی و جلوگیری از خطرات ناشی از اتصال برق به بدنه می‌شوند.

لامپ‌های سیگنال و نظارت بر وضعیت سیستم برق فشار ضعیف
💡 لامپ‌های سیگنال برای نشان دادن وضعیت عملکرد سیستم و نظارت بر وضعیت مدارها در تابلو برق به‌کار می‌روند. این لامپ‌ها وضعیت روشن یا خاموش بودن سیستم‌های برقی را نشان می‌دهند و به اپراتورها کمک می‌کنند تا از عملکرد صحیح یا مشکلات احتمالی آگاه شوند.

کابلشوها و وایرشوها و کاربردهای آن‌ها در تابلو برق فشار ضعیف
🔧 کابلشوها و وایرشوها برای اتصال کابل‌ها به ترمینال‌ها و شینه‌ها در تابلوهای برق فشار ضعیف استفاده می‌شوند. این اتصالات به ایجاد اتصالات مقاوم در برابر فشار و حرارت کمک کرده و عملکرد بهینه سیستم را تضمین می‌کنند.

آشنایی با استانداردهای تابلو برق فشار ضعیف (LV)

در طراحی و ساخت تابلو برق فشار ضعیف، استانداردهای بین‌المللی و ملی نقش حیاتی دارند تا عملکرد سیستم‌های برقی را بهینه کرده و ایمنی دستگاه‌ها را تضمین کنند. از جمله مهم‌ترین استانداردهای تابلو برق‌های LV می‌توان به IEEE، ANSI و IEC اشاره کرد. در این بین، استاندارد ICE به عنوان یکی از جامع‌ترین و معتبرترین استانداردها در زمینه تابلو برق‌های فشار ضعیف شناخته می‌شود. این استانداردها به تشریح جزئیات لازم برای طراحی، ساخت و استفاده از تابلو برق‌های فشار ضعیف می‌پردازند.

این استانداردها به طور خاص، مشخصات و توصیه‌های ضروری برای طراحی و ساخت تابلوهای برق فشار ضعیف را بیان می‌کنند. با پیروی از این استانداردها، باید فاکتورهای زیر به‌طور دقیق ارزیابی شوند:

• پوشش‌های تابلو برق

• اسکلت نگهدارنده تابلو

• انواع کلید مینیاتوری (MCB)

• کلیدهای اتوماتیک، مغناطیسی و حرارتی

• تجهیزات و دستگاه‌های اندازه‌گیری

• فیوزها و کلیدهای مرتبط

• ترانسفورماتورهای جریان برق

برای هرکدام از این تجهیزات، استانداردهای خاصی در نظر گرفته شده که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• استاندارد IEC185 برای ترانسفورماتورهای جریان

• استاندارد VDE0201 برای شینه‌های مسی

• استاندارد IEC157.2 برای کلیدهای فشار ضعیف

• استاندارد VDE0202 برای شینه‌های آلومینیومی

عوامل تأثیرگذار در تعیین قیمت تابلو برق فشار ضعیف

قیمت تابلو برق فشار ضعیف یکی از مهم‌ترین فاکتورهای موثر در تصمیم‌گیری‌های خرید و بودجه‌بندی پروژه‌های برقی است. قیمت این تابلوها تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

• اندازه و ابعاد محفظه تابلو برق: هرچه ابعاد تابلو بزرگ‌تر باشد، تعداد و اندازه تجهیزات بیشتری در آن قرار می‌گیرد که طبیعتاً قیمت تابلو را افزایش می‌دهد.

• نوع و کیفیت تجهیزات استفاده شده: کیفیت بالاتر تجهیزات برقی و تنوع بیشتر آن‌ها مستقیماً روی قیمت تاثیر دارد. تابلوهایی که از تجهیزات با استانداردهای بالاتر و اجزای پیشرفته‌تر ساخته می‌شوند، قیمت بالاتری دارند.

• هزینه ساخت و نصب تابلو: علاوه بر قیمت تجهیزات داخلی، دستمزد ساخت و هزینه‌های نصب نیز در قیمت نهایی تابلو برق فشار ضعیف تاثیرگذار هستند.

در نهایت، ترکیب این عوامل باعث می‌شود که قیمت نهایی تابلوهای برق فشار ضعیف در پروژه‌ها و تاسیسات مختلف متغیر باشد.

نکات مهم در خرید تابلو برق فشار ضعیف

اگر قصد خرید تابلو برق فشار ضعیف برای مجموعه صنعتی یا ساختمانی خود دارید، توجه به نکات زیر می‌تواند کمک زیادی به شما در انتخاب مناسب‌ترین تابلو برق کند:

نوع تابلو برق: ابتدا باید نوع تابلو برق فشار ضعیف مورد نیاز خود را مشخص کنید، مانند تابلو توزیع یا تابلو کنترل.

جنس تابلو برق: انتخاب جنس تابلو برق بسیار مهم است. آیا ترجیح می‌دهید تابلو برق فولادی، استیل یا آلومینیومی انتخاب کنید؟ این امر بر دوام و مقاومت در برابر شرایط محیطی تاثیرگذار است.

استانداردهای حفاظتی: مطمئن شوید که تابلو برق مطابق با استانداردهای جهانی و ملی برای حفاظت از دستگاه‌ها و تجهیزات برقی باشد.

نوع ساخت تابلو: به ساختار ماژولار، فیکس یا کشویی بودن تابلو توجه کنید تا متناسب با نیاز پروژه شما باشد.

برند و کیفیت تجهیزات: کیفیت و مارک تجهیزات تابلو برق، مانند کلیدها، فیوزها و ترانسفورماتورها، بسیار مهم است. این تجهیزات تاثیر زیادی بر عملکرد و طول عمر تابلو دارند.

دفترچه فنی و کاتالوگ: حتماً دفترچه راهنمای فنی و کاتالوگ تابلو برق را از تولیدکننده دریافت کرده و با ویژگی‌ها و مشخصات تابلو آشنا شوید.

زمان طراحی و ساخت: مدت زمان لازم برای طراحی و ساخت تابلو برق را در نظر بگیرید تا تابلو در زمان مقرر آماده و نصب شود.

این نکات به شما کمک می‌کند تا تابلو برق فشار ضعیف متناسب با نیاز خود را انتخاب کرده و از عملکرد ایمن و پایدار آن بهره‌برداری کنید.

انواع تابلو برق فشار ضعیف از نظر ساختار

تابلو برق فشار ضعیف بر اساس ساختار بدنه به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که در هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه به متداول‌ترین انواع این تابلوها اشاره می‌کنیم:

تابلو برق فشار ضعیف دیواری: این نوع تابلو برق به‌طور معمول بر روی دیوار نصب می‌شود و برای فضاهای کوچک و سیستم‌های توزیع محدود مناسب است. این تابلوها به دلیل صرفه‌جویی در فضا و نصب آسان، در مکان‌های با محدودیت فضا مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تابلو برق فشار ضعیف ایستاده از نوع فیکس: تابلوهای ایستاده فیکس به‌طور ایستاده و ثابت نصب می‌شوند و به‌طور معمول برای سیستم‌های برق‌رسانی بزرگتر استفاده می‌شوند. این تابلوها در فضاهای صنعتی و تاسیسات برقی گسترده مورد استفاده قرار دارند. برای کسب اطلاعات دقیقتر و قیمت‌گذاری، می‌توانید با نیکسا تماس بگیرید.

تابلو برق کشویی فشار ضعیف ایستاده: این تابلوها مشابه تابلوهای ایستاده فیکس هستند، اما ویژگی خاص آن‌ها این است که صفحات کشویی دارند که برای دسترسی آسان‌تر و تعویض سریع تجهیزات طراحی شده‌اند. این تابلوها در نصب تجهیزات قابل تغییر و نظارت بهتر کاربرد دارند. برای دریافت اطلاعات بیشتر و قیمت‌ها، می‌توانید با نیکسا تماس بگیرید.

تابلو برق رک: تابلوهای رک برای نصب و نگهداری تجهیزات الکتریکی به صورت مجموعه‌ای و در فضاهای محدود به کار می‌روند. این تابلوها به‌طور معمول در محیط‌های صنعتی و پروژه‌های بزرگ کاربرد دارند.

تابلو برق میز پیانویی یا کنسولی: این تابلوها به‌صورت افقی طراحی می‌شوند و برای نصب دستگاه‌های الکتریکی متعدد در محیط‌های کاری با نیاز به دسترسی سریع به تجهیزات مناسب هستند. این تابلوها معمولاً در کارگاه‌ها و مراکز صنعتی برای کنترل و توزیع برق استفاده می‌شوند.

این انواع تابلوهای برق فشار ضعیف به شما امکان می‌دهند تا با توجه به نیاز پروژه و شرایط محیطی خود، انتخابی مناسب و کارآمد داشته باشید.