انواع تایمرهای برق صنعتی و نقش آن‌ها در اتوماسیون

تایمرهای برقی یا رله‌های زمانی از مهم‌ترین تجهیزات در برق صنعتی هستند که وظیفه کنترل مدار الکتریکی در یک بازه زمانی مشخص را بر عهده دارند. به‌بیان ساده‌تر، این تایمرها به‌عنوان تنظیم‌کننده زمان عمل کرده و فاصله زمانی بین دو عملکرد مختلف در مدار را مدیریت می‌کنند.
تایمرهای صنعتی به دلیل دقت بالا و قابلیت اطمینان، کاربرد بسیار گسترده‌ای در صنعت دارند و نقش کلیدی در سیستم‌های کنترلی و اتوماسیون صنعتی ایفا می‌کنند. از مهم‌ترین موارد استفاده آن‌ها می‌توان به تابلوهای اتوماسیون صنعتی، تابلو فرمان، راه‌اندازی خودکار دستگاه‌ها، مدارهای ستاره ـ مثلث، کنترل و راه‌اندازی موتورهای سنگین سه‌فاز و بسیاری از فرآیندهای صنعتی دیگر اشاره کرد.

انواع تایمر برق صنعتی

تایمر برق صنعتی که با نام‌های رله زمانی، تایم‌سوئیچ و تایمر کنترلی نیز شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین تجهیزات در سیستم‌های برق صنعتی و اتوماسیون است. این تجهیزات وظیفه دارند عملکرد مدارهای الکتریکی را در بازه‌های زمانی مشخص کنترل کرده و فاصله زمانی بین دو فرمان یا دو حالت کاری را به‌صورت دقیق مدیریت کنند.

به‌دلیل نقش حیاتی تایمرها در کاهش خطای انسانی، افزایش ایمنی، بهینه‌سازی مصرف انرژی و اتوماتیک‌سازی فرآیندها، امروزه استفاده از آن‌ها در تابلو برق صنعتی، تابلو فرمان، خطوط تولید، راه‌اندازی موتورهای الکتریکی و سیستم‌های هوشمند بسیار گسترده شده است.

دسته‌بندی تایمرهای برق صنعتی

تایمرهای برق از نظر نوع عملکرد، ساختار داخلی و کاربرد صنعتی به چندین گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

انواع تایمر برق از نظر عملکرد

• تایمر تکرار شونده یا چشمک‌زن

• تایمر شمارش معکوس

• تایمر روزانه

• تایمر هفتگی

• تایمر تأخیر در وصل

• تایمر تأخیر در قطع

انواع تایمر برق از نظر ساختار

• تایمر دیجیتال

• تایمر آنالوگ

• تایمر موتوری یا الکترومکانیکی

• تایمر الکترونیکی

• تایمر پنوماتیکی (بادی)

• تایمر حرارتی

• تایمر هیدرولیکی

تایمر برق تکرار شونده (چشمک‌زن صنعتی)

تایمر تکرار شونده یا تایمر چشمک‌زن امکان روشن و خاموش شدن متناوب تجهیزات برقی را فراهم می‌کند. در این تایمرها می‌توان زمان روشن بودن (ON Time) و زمان خاموش بودن (OFF Time) را به‌صورت جداگانه تنظیم کرد.

برخی مدل‌های پیشرفته‌تر این تایمرها دارای قابلیت تنظیم تعداد دفعات تکرار نیز هستند که در فرآیندهای تولیدی و کنترلی بسیار کاربردی است.

کاربردهای رایج تایمر تکرار شونده:

• چشمک‌زن تابلوهای تبلیغاتی و تابلو مغازه

• کنترل نوار نقاله در خطوط تولید

• عملیات زمان‌بندی‌شده در بسته‌بندی

• هشدارهای نوری و صوتی صنعتی

تایمر شمارش معکوس

تایمر شمارش معکوس نوعی تایمر تأخیر در قطع (و در برخی موارد تأخیر در وصل) است که پس از شروع، زمان را به‌صورت معکوس شمارش کرده و در پایان، خروجی را قطع یا وصل می‌کند.

این تایمر بیشتر در کاربردهای خانگی، نیمه‌صنعتی و تجهیزات مصرفی استفاده می‌شود.

کاربردهای مهم تایمر شمارش معکوس:

• خاموش شدن خودکار هود آشپزخانه

• قطع برق شارژر موبایل

• مدیریت مصرف انرژی

• افزایش طول عمر تجهیزات برقی

تایمر روزانه (تایم‌سوئیچ روزانه)

در تایمر روزانه برق، ابتدا ساعت و زمان واقعی تنظیم می‌شود و سپس بازه‌های زمانی روشن و خاموش شدن دستگاه مشخص می‌گردد. این برنامه هر روز به‌صورت خودکار تکرار می‌شود.

مهم‌ترین کاربردهای تایمر روزانه صنعتی و خانگی:

• کنترل ساعات کاری

• روشن و خاموش کردن خودکار تابلوی مغازه

• کنترل روشنایی نمای ساختمان

• مدیریت تجهیزات تراریوم و آکواریوم

• آبیاری خودکار گیاهان با پمپ یا شیر برقی

تایمر هفتگی و تایمر سالانه

تایمر هفتگی صنعتی نسخه پیشرفته‌تر تایمر روزانه است که امکان برنامه‌ریزی مجزا برای هر روز هفته را فراهم می‌کند. این قابلیت باعث می‌شود تایمر برای فرآیندهای متغیر و زمان‌بندی غیر یکنواخت بسیار مناسب باشد.

همچنین تایمر سالانه یا تایم‌سوئیچ سالانه امکان تعریف برنامه زمانی برای تمام روزهای سال را دارد و تنظیمات آن در سال‌های بعد نیز تکرار می‌شود.

کاربردهای مهم تایمر هفتگی و سالانه:

• آبیاری هوشمند گلخانه‌ها

• روشنایی معابر و خیابان‌ها

• زنگ مدارس و ادارات

• ساعت نجومی

• سیستم‌های آبیاری زمین‌های ورزشی

تایمر تأخیر در وصل

در تایمر تأخیر در وصل، پس از اعمال فرمان یا تحریک ورودی، خروجی تایمر با یک تأخیر زمانی مشخص فعال می‌شود.

کاربردهای تایمر تأخیر در وصل:

• راه‌اندازی مرحله‌ای موتورهای سه‌فاز

• جلوگیری از جریان هجومی

• کنترل کمپرسورها و فن‌ها

• سیستم‌های هشدار باز بودن درب

تایمر تأخیر در قطع

در تایمر تأخیر در قطع، خروجی بلافاصله فعال شده و پس از سپری شدن زمان تنظیم‌شده خاموش می‌شود.

کاربردهای رایج تایمر تأخیر در قطع:

• روشنایی راه‌پله

• سیستم تهویه مطبوع

• خاموش شدن تأخیری فن‌ها

تایمر پنوماتیکی (بادی)

تایمرهای پنوماتیکی نوعی تایمر مکانیکی بدون نیاز به برق هستند که عملکرد آن‌ها مبتنی بر فشار هوا است. این تایمرها دارای کنتاکت باز و بسته بوده و در گذشته توسط برندهایی مانند اشنایدر و تله‌مکانیک استفاده می‌شدند.
امروزه استفاده از این تایمرها کاهش یافته و تایمرهای دیجیتال و الکترونیکی جایگزین آن‌ها شده‌اند.

تایمر دیجیتال صنعتی

تایمر دیجیتال یکی از پرکاربردترین تایمرهای برق صنعتی است که با دقت بسیار بالا، تنظیم آسان و خطای نزدیک به صفر شناخته می‌شود.

مزایای تایمر دیجیتال:

• صفحه‌نمایش دیجیتال

• نمایش دقیق زمان و وضعیت خروجی

• قابلیت برنامه‌ریزی پیشرفته

• مناسب برای اتوماسیون صنعتی

تایمر آنالوگ

در تایمر آنالوگ برق، زمان سپری‌شده نمایش داده نمی‌شود اما وضعیت عملکرد توسط چراغ سیگنال (اندیکاتور) مشخص می‌گردد. تنظیم زمان از طریق پتانسیومتر یا پیچ تنظیم انجام می‌شود.

تایمر موتوری یا الکترومکانیکی

تایمر الکترومکانیکی از موتور کوچک و دیسک چرخان برای اندازه‌گیری زمان استفاده می‌کند. برخورد زائده دیسک با میکروسوئیچ باعث تغییر وضعیت خروجی می‌شود.

تایمر الکترونیکی

تایمر الکترونیکی صنعتی با استفاده از مدارات الکترونیکی و آی‌سی‌ها، زمان‌هایی از کسری ثانیه تا چندین ثانیه را با دقت بالا اندازه‌گیری می‌کند.

تایمر حرارتی

تایمر حرارتی بر اساس گرم شدن بی‌متال عمل می‌کند. دقت پایین و تأثیرپذیری از شرایط محیطی از معایب اصلی این تایمر محسوب می‌شود.

تایمر هیدرولیکی

در تایمر هیدرولیکی، مدت زمان جابه‌جایی روغن معیار اندازه‌گیری زمان است و بیشتر برای ایجاد تأخیر زمانی در مدارهای صنعتی خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربرد تایمر صنعتی

تایمر صنعتی برای اندازه‌گیری و کنترل بازه‌های زمانی در مدارهای برق صنعتی و اتوماسیون مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تجهیزات نقش مهمی در کاهش مصرف انرژی، افزایش ایمنی تجهیزات و بهینه‌سازی عملکرد سیستم‌ها دارند. تایمرها پس از اتصال ولتاژ تغذیه یا دریافت سیگنال تحریک، زمان ارسال فرمان به خروجی را مشخص می‌کنند. استفاده صحیح از تایمر برق صنعتی باعث افزایش سرعت مونتاژ تابلو برق و کاهش استهلاک قطعات الکتریکی می‌شود.

نحوه عملکرد تایمر صنعتی

عملکرد تایمر صنعتی به این صورت است که پس از دریافت سیگنال ورودی، فرآیند زمان‌سنجی داخلی آغاز می‌شود. با پایان یافتن زمان تنظیم‌شده، کنتاکت‌های تایمر تغییر وضعیت داده و فرمان لازم به خروجی مدار ارسال می‌شود.

انواع تایمر صنعتی از نظر ظاهری

تایمرهای صنعتی از نظر شکل ظاهری به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

تایمر دیجیتال صنعتی

تایمر دیجیتال دارای دقت بالا، قابلیت تنظیم آسان و نمایش زمان سپری‌شده است. این تایمرها در دو نوع تأخیر در وصل و تأخیر در قطع تولید می‌شوند و گزینه‌ای مناسب برای سیستم‌های کنترلی پیشرفته و اتوماسیون صنعتی هستند.

تایمر آنالوگ صنعتی

در تایمر آنالوگ، وضعیت عملکرد زمان از طریق نشانگر مشخص می‌شود اما نمایش زمان سپری‌شده وجود ندارد. این تایمرها ساختار ساده‌تری داشته و بیشتر در کاربردهای عمومی برق صنعتی استفاده می‌شوند.

تایمر امرن (Omron Timer)

تایمر امرن یکی از بهترین و پرفروش‌ترین تایمرهای صنعتی در بازار است و برای افرادی که قصد خرید تایمر صنعتی مانند تایمر دیجیتال، تایمر آنالوگ، تایمر کتابی و تایمر مولتی‌رنج را دارند، انتخابی مطمئن و مقرون‌به‌صرفه محسوب می‌شود.
تایمرهای Omron ژاپن به دلیل طول عمر بالا، کیفیت ساخت عالی و خرابی بسیار کم، در بلندمدت هزینه نگهداری پایینی دارند.

⏱️ چرا تایمر امرن انتخاب مناسبی است؟

• برند معتبر ژاپنی (Omron)

• شناخته‌شده در بازار ایران

• دسترسی آسان به خدمات پس از فروش

• آموزش‌پذیری و سهولت استفاده برای تکنسین‌ها

• تنوع بالای مدل و سری‌های مختلف

انواع تایمر امرن

تایمرهای امرن در مدل‌ها و سری‌های متنوعی تولید می‌شوند و پاسخگوی انواع نیازهای برق صنعتی و اتوماسیون هستند، از جمله:

• تایمر دیجیتال امرن

• تایمر آنالوگ امرن

• تایمر کتابی امرن

• تایمر مولتی‌رنج امرن

سری‌های پرکاربرد:
H3CR – H3DK – H5CX – H3YN

📘 تایمر کتابی امرن مدل Omron H3DK

تایمر کتابی H3DK امرن یکی از تایمرهای پرکاربرد صنعتی است که از رنج‌های زمانی متنوع و مودهای کاری مختلف پشتیبانی می‌کند.

🔹 پهنای کمتر از 2.25 سانتی‌متر (مناسب تابلوهای فشرده)
🔹 قابلیت نصب روی ریل (DIN Rail)
🔹 ولتاژ تغذیه گسترده 24 تا 240 ولت AC/DC
🔹 بازه زمانی از 0.6 ثانیه تا 1200 ساعت
🔹 خروجی رله‌ای
🔹 قابلیت تنظیم جداگانه زمان روشن و خاموش
🔹 سازگاری کامل با سری HEDE

🖥️ تایمر دیجیتال امرن مدل Omron H5CX

تایمر دیجیتال H5CX یکی از کامل‌ترین تایمرهای دیجیتال صنعتی بازار است که برای کاربردهای حرفه‌ای طراحی شده است.

🔹 ابعاد پنل 48×48 میلی‌متر
🔹 نمایشگر دیجیتال 6 رقمی
🔹 ولتاژ تغذیه 100 تا 240 ولت AC
🔹 حافظه داخلی E2PROM
🔹 دامنه زمانی 0.01 ثانیه تا 9999 ساعت
🔹 پشتیبانی از ورودی‌های NPN و PNP
🔹 درجه حفاظت IP66 (مقاوم در برابر آب و گردوغبار)
🔹 قابلیت قفل کردن دکمه‌ها

⚙️ تایمر آنالوگ امرن مدل Omron H3YN

تایمر آنالوگ H3YN امرن با طراحی جمع‌وجور و سوکتی، انتخابی ایده‌آل برای تابلوهای کوچک و فضاهای محدود است.

🔹 پهنای تنها 2.15 سانتی‌متر
🔹 بازه زمانی 0.1 ثانیه تا 10 ساعت
🔹 ارائه در مدل‌های تک‌زمانه و دو‌زمانه
🔹 تعویض سریع و آسان در صورت خرابی
🔹 طراحی سوکت فشاری (فیشی)

تایمر اشنایدر الکتریک (Schneider Electric)

تایمر اشنایدر محصول برند Schneider Electric فرانسه است و به‌عنوان یکی از برندهای پیشرو در تجهیزات برق صنعتی شناخته می‌شود. تایمرهای این برند از کیفیت ساخت بالا، استانداردهای جهانی و عملکرد پایدار برخوردارند.
تایمرهای اشنایدر در انواع آنالوگ و دیجیتال تولید می‌شوند و برای تابلو فرمان، خطوط تولید، راه‌اندازی موتور و سیستم‌های کنترلی انتخابی مطمئن محسوب می‌شوند.

تایمر فونیکس کنتاکت (Phoenix Contact)

تایمر فونیکس کنتاکت ساخت آلمان بوده و بیشتر در اتوماسیون صنعتی پیشرفته و سیستم‌های کنترلی دقیق مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تایمرها دارای دقت بالا، طراحی ماژولار و قابلیت نصب ریلی هستند.
تایمرهای Phoenix Contact به دلیل پایداری عملکرد و طول عمر بالا در صنایع حساس مانند صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و خطوط تولید پیشرفته کاربرد گسترده‌ای دارند.