دوره آموزش سفالگری

آموزش سفالگری هنری است که به فرد کمک می‌کند تا با استفاده از خاک رس، اشیاء زیبایی مانند ظروف، مجسمه‌ها و آثار هنری خلق کند. در این فرآیند ابتدا خاک رس را به خوبی ورز می‌دهند تا نرم و قابل شکل‌گیری شود، سپس با ابزارهای مختلف و یا با دست فرم‌دهی می‌شود. یکی از مهم‌ترین مراحل سفالگری، خشک کردن و پختن سفال در کوره است که باعث استحکام و دوام اثر می‌شود. این هنر علاوه بر جنبه‌ی کاربردی، خلاقیت و صبر را در هنرجو تقویت می‌کند.

کلاس آموزش سفالگری

در آموزش سفالگری، معمولاً ابتدا اصول پایه مانند انتخاب خاک مناسب، آماده‌سازی آن و روش‌های مختلف شکل‌دهی به خاک آموزش داده می‌شود. سپس هنرجویان با تکنیک‌های پیشرفته‌تر مانند نقاشی روی سفال و لعاب‌کاری آشنا می‌شوند. یادگیری سفالگری علاوه بر ایجاد مهارت‌های فنی، فرصتی برای آرامش ذهن و بیان احساسات در قالب یک اثر هنری است که می‌تواند برای افراد در هر سن و سطحی جذاب و مفید باشد.

آموزش ساخت انواع ظروف سفالی ساده

آموزش ساخت ظروف سفالی شامل شناخت انواع خاک رس، ارزیابی پلاستیسیته و آماده‌سازی گل مناسب برای شکل‌دهی است. هنرجو در این مرحله با روش‌های فتیله‌سازی و فرم‌دهی با انگشت، اصول ساخت پایه، حلقه، و احجام هندسی آشنا می‌شود.

• شناسایی انواع رس‌های مورد استفاده در سفالگری
• آشنایی با خواص کاربردی رس‌ها و تشخیص آن‌ها
• درک مفهوم پلاستیسیته و کارپذیری گل سفالگری
• بررسی عوامل مؤثر بر پلاستیسیته (عوامل ذاتی و بیرونی)
• تشخیص عیوب رس‌های با پلاستیسیته زیاد یا کم
• ارزیابی کارپذیری گل با روش‌هایی مانند پاپیون زدن، پیچش و ساخت نعل
• آماده‌سازی گل شامل سرند کردن، شستشو و یکنواخت‌سازی
• بازیابی گل‌های برگشتی و خسته
• دوغاب‌سازی گل آلوده به مواد خارجی
• ترشاندن، خواباندن و کهنه کردن گل
• ورز دادن و تست گل آماده‌شده
• ساخت صفحه گچی برای خشک‌کردن گل
• آشنایی با ابزار و وسایل مورد استفاده در فتیله‌سازی
• توانایی ساخت پایه اولیه و حلقه با روش فتیله‌سازی
• شناخت طرح‌های قابل اجرا با روش فتیله‌سازی
• بررسی عوامل مؤثر بر فتیله‌سازی (طول، قطر، تعداد فتیله‌ها)
• اصول هوازدایی، نگهداری و رفع عیوب فتیله‌ها
• توانایی شکل‌دهی گل با استفاده از انگشتان دست
• شناخت طرح‌های قابل اجرا با روش دستی
• آشنایی با احجام هندسی و ایستایی قطعات سفالی
• ابزارهای مورد استفاده در روش انگشتی
• ساخت اکسسوری‌های ساده با گل سفید سرامیکی
• آشنایی با ویژگی‌ها و کاربردهای گل سفید در ساخت قطعات تزئینی

آموزش کار با دستگاه سفالگری و ساخت انواع سفال ها

آموزش کار با دستگاه سفالگری (چرخ سفالگری) شامل آشنایی با اجزای دستگاه، نحوه تنظیم سرعت چرخش و اصول صحیح نشستن و قرارگیری دست‌هاست. هنرجو در این فرآیند، مهارت مرکزگذاری گل، بالا کشیدن دیواره‌ها، فرم‌دهی و یکنواخت‌سازی سطوح را می‌آموزد. با تمرین مداوم، امکان ساخت انواع ظروف مانند کاسه، لیوان، بشقاب و گلدان فراهم می‌شود. این آموزش‌ها بر کنترل دست، هماهنگی حرکتی و درک فرم تمرکز دارد و پایه‌ای ضروری برای تولید حرفه‌ای و هنری ظروف سفالی به‌شمار می‌رود.

• آشنایی با اجزای اصلی دستگاه سفالگری (چرخ سفال)
• شناخت عملکرد چرخ و تنظیم سرعت چرخش متناسب با نوع کار
• آموزش نحوه صحیح نشستن، قرارگیری دست‌ها و کنترل بدن
• تمرین مرکزگذاری گل و تثبیت آن روی چرخ
• مهارت بالا کشیدن دیواره‌ها و یکنواخت‌سازی ضخامت ظرف
• روش‌های فرم‌دهی اولیه و پیشرفته برای ساخت انواع ظروف (کاسه، لیوان، گلدان، بشقاب)
• تکنیک‌های نهایی‌سازی فرم: لبه‌سازی، اصلاح سطح و متقارن‌سازی
• کاربرد ابزارهای مکمل در فرآیند چرخ‌کاری (کاردک، سیم برش، اسفنج و ...)
• آموزش رفع ایرادات رایج حین کار با چرخ (مرکز از دست رفته، ترک، فرورفتگی)
• بررسی نوع گل مناسب برای چرخ‌کاری و آماده‌سازی آن (نرم بودن، پلاستیسیته مناسب)
• آموزش مراقبت و نگهداری از دستگاه سفالگری پس از پایان کار

کلاس آموزش برجسته کاری روی سفال

برجسته‌کاری روی سفال یکی از تکنیک‌های تزئینی پیشرفته است که طی آن طرح‌های برجسته با افزودن گل یا تغییر سطح بدنه‌ی خام سفال ایجاد می‌شود. این روش معمولاً پس از شکل‌دهی اولیه و پیش از خشک شدن کامل سفال اجرا می‌گردد. در این تکنیک از ابزارهایی مانند قلم مخصوص، کاردک و ابزار فلزی برای فرم‌دهی، کنده‌کاری و الحاق گل استفاده می‌شود. برجسته‌کاری نیازمند درک دقیق از تناسبات، عمق و پیوستگی طرح با فرم ظرف است و تأثیر بسزایی در زیبایی، هویت بصری و ارزش هنری قطعه نهایی دارد.

مبانی نظری و مقدماتی سفالگری

• آشنایی با تاریخچه سفالگری و سیر تحول آن

• آشنایی با تعریف سفالگری و شاخه‌های مرتبط با آن

• آشنایی با ابزارها و وسایل سفالگری و کاربرد هرکدام

مهارت‌های فنی و هنری در سفالگری

• آموزش تخصصی ساخت چهره و اجزای صورت

• انجام عملی کارهای حجمی و سه‌بعدی با گل

• شناسایی اصول صحیح کشیدن ابر بر روی سطح کار

• آموزش اصول جدا کردن قطعه از کلگی پس از فرم‌دهی

• آشنایی با محل استقرار قطعات سفالی و انواع پایه‌های نگهدارنده

• شناسایی اصول صحیح نگهداری فرم‌های شکل‌داده‌شده

پرداخت و آماده‌سازی پیش از پخت

• آشنایی با انواع پرداخت سطحی و تزیینی

• شناسایی اصول پرداخت قطعات در مراحل مختلف

• آموزش کنترل آب و استفاده از ابزارهای مناسب پرداخت

• شناسایی اصول هواگیری قطعه پس از پرداخت

• آموزش چیدن و حمل قطعات پرداخت‌شده برای مراحل بعدی

خشک‌کردن قطعات سفالی

• آشنایی با مفهوم فرآیند خشک شدن گل

• آشنایی با روش‌های مختلف خشک‌کردن دستی و دستگاهی

• بررسی عوامل مؤثر بر خشک شدن قطعه

• شناسایی اصول قرارگیری قطعه در محل مناسب برای خشک شدن

• آموزش کنترل فرآیند خشک شدن جهت جلوگیری از ترک و تاب‌خوردگی

• آموزش پرداخت نهایی پس از خشک شدن کامل قطعه

پخت سفال و اصول آن

• آشنایی با مفهوم پخت و تفاوت بین تک‌پخت و چندپخت

• بررسی عوامل تأثیرگذار بر کیفیت پخت (دما، مدت‌زمان، چیدمان)

• شناسایی اصول تشخیص شرایط پخت مناسب برای هر نوع قطعه

• تشخیص و اصلاح پخت ناقص یا بیش‌از‌حد قطعات

• آشنایی با مشخصات ظاهری واش‌ها و تأثیر آن‌ها بر نتیجه پخت

• شناسایی اصول چیدن قطعات درون کوره به‌صورت اصولی

• آموزش کار با دستگاه کوره، باز کردن در و تخلیه صحیح قطعات پخته‌شده

کلاس آموزش لعاب کاری سفال

آموزش لعاب‌کاری سفال شامل آشنایی با ترکیب مواد لعاب، نحوه آماده‌سازی و اعمال آن بر روی قطعه خام یا بیسکوییتی است. در این فرآیند، هنرجو با انواع لعاب‌ها (شفاف، مات، رنگی، ترک‌دار و ...) و روش‌های اعمال آن مانند فروبردن، پاشیدن، و قلم‌مو زدن آشنا می‌شود. کنترل ضخامت لعاب، شناخت واکنش‌های شیمیایی در حین پخت، و تنظیم دمای کوره برای تثبیت لعاب از مباحث کلیدی این آموزش است. لعاب‌کاری نه تنها جنبه‌ی محافظتی دارد، بلکه جلوه‌ی هنری و کیفیت نهایی سفال را به‌طور چشم‌گیری افزایش می‌دهد.

مبانی و مقدمات لعاب‌کاری

• آشنایی با مفهوم لعاب و نقش آن در سفالگری

• آموزش انواع روش‌های لعاب‌کاری: غوطه‌وری، اسپری، قلم‌مو

• شناسایی پارامترهای مؤثر بر کیفیت لعاب (ضخامت، یکنواختی، ترکیب مواد)

• شناخت اصول کنترل و آماده‌سازی قطعه قبل از لعاب‌کاری

فرآیند عملی لعاب‌کاری

• شناسایی اصول لعاب دادن با روش غوطه‌وری و نحوه کنترل زاویه و سرعت

• آموزش اجرای صحیح لعاب با روش اسپری و ایمنی کابین اسپری

• اجرای لعاب با قلم‌مو برای جزئیات یا فرم‌های خاص

• آشنایی با اصول قرار دادن قطعه پس از لعاب‌کاری جهت خشک شدن

• جمع‌آوری لعاب‌های برگشتی، اصلاح آن و جلوگیری از هدررفت

پخت لعابی و آماده‌سازی کوره

• توانایی پخت قطعات لعاب‌خورده با درک صحیح از نوع لعاب و دمای مناسب

• شناسایی اصول چیدن قطعات لعاب‌دار درون کوره به‌منظور جلوگیری از چسبندگی

• آماده‌سازی ستر (پایه) و پوشش دیرگداز برای حفاظت از کف کوره

• آموزش تمیز کردن واش و پودر دیرگداز پس از پخت

• شناسایی ابزارهای کنترلی کوره و نحوه استفاده از آن‌ها

• اجرای اصول بارگیری و تخلیه ایمن کوره لعاب

تزیین و دکور قطعات سفالی

• آشنایی با سیر تحول تزیین در تاریخ سفالگری ایران

• شناخت هنر نقاشی سنتی ایرانی و کاربرد آن در سفال لعاب‌خورده

• آموزش نقاشی روی قطعات لعاب‌دار و استفاده از ابزارهای مربوطه

• آشنایی با انواع تزیینات: زیرلعابی، تو‌لعابی، رو‌لعابی

• اجرای اصولی تکنیک‌های چاپ عکس برگردان و مهر زنی

کنترل نهایی و رفع ایرادات

• توانایی تشخیص و رفع عیوب رایج در قطعات پس از لعاب و پخت

• شناسایی اصول کنترل کیفی، تفکیک و درجه‌بندی قطعات نهایی

• آموزش اصلاح و ترمیم قطعات دچار نقص سطحی یا لعاب ناقص

کلاس آموزش نقاشی روی سفال

آموزش نقاشی روی سفال شامل آشنایی با انواع تکنیک‌های تزیین مانند نقاشی زیرلعابی، رو‌لعابی و تو‌لعابی است که هرکدام در مراحل متفاوتی از فرآیند ساخت سفال اجرا می‌شوند. هنرجو در این دوره با کاربرد رنگینه‌های معدنی، نحوه آماده‌سازی سطح سفال، انتخاب قلم‌مو و ترکیب رنگ آشنا می‌شود. درک اصول طراحی سنتی، موتیف‌های بومی و چیدمان تصویری متناسب با فرم ظرف، از مباحث کلیدی است. این آموزش بر دقت، ظرافت و هماهنگی میان نقاشی و لعاب تأکید دارد و نقش مهمی در ارتقاء ارزش هنری و بصری اثر ایفا می‌کند.

ترسیم نقطه و خطوط

• تمرین ترسیم نقطه در کادر مشخص و ارتباط تصویری آن

• ایجاد تراکم نقطه‌ای و تنظیم تعادل در کادر

• استفاده از نقطه برای ایجاد تاریکی و روشنی

• تمرین تکنیک تارام و ترسیم تصاویر دلخواه (چهره)

• ترسیم خطوط در کادر، ترکیب خطوط با نقطه

• ایجاد بافت و حالات بیانی با تکرار و ترکیب خطوط

• اجرای خطوط محیطی و تاکید بر نقش خطوط در طراحی

ترسیم سطح، فرم و حجم

• ترسیم انواع سطوح (فرم) و ساده‌سازی ترکیبات نقطه و خط

• تبدیل نقطه و خط به سطوح حقیقی و مجازی

• ترسیم انواع احجام هندسی و ترکیب آن با نقاط، خطوط و سطوح

• ساخت حجم‌های هندسی با مقوا و تمرین ساده‌سازی حجم‌های پیچیده

• فضاسازی و توجه به تعادل و فضای داخل کادر

بافت‌سازی و تکنیک‌های ترکیبی

• استفاده از عناصر بافتی متنوع (شیشه، گونی، چوب) برای ایجاد جنسیت بصری

• ایجاد ریتم و حرکت با تکنیک کلاژ (نخ، کاموا و مشابه)

• اجرای ترکیب‌بندی با اشکال و اندازه‌های متنوع کادر

• ترسیم نقاط طلایی، محورهای تناسب و رعایت اصول ترکیب‌بندی

نقوش سنتی و طراحی تزئینی

• تمرین ترسیم نقوش سنتی مانند اسلیمی، ختایی و ترنج

• اجرای ترکیب‌بندی‌های مختلف اسلیمی و تلفیق آن با ختایی

• طراحی انواع لچک و زائده‌های تزئینی

• قرینه‌سازی انعکاسی، انتقالی و دورانی در نقوش

• طراحی پیچک، برگ، گل و موتیف‌های سنتی ایرانی

کار با رنگ و مواد

• آشنایی و تمرین با رنگ‌های آکریلیک، زیر لعابی، میناکاری و اسگرافیتو

• ساخت و تمرین ترکیب‌های رنگی: تباین تیره و روشن، اشباع، مکمل، سرد و گرم، واریاسیون خاکستری، سیاه و سفید و رنگی

• کارکرد عاطفی و بیان رنگ‌ها

• آماده‌سازی سطح سفال برای نقاشی شامل سمباده‌زنی، بتونه‌زنی، آستر زدن و رفع عیوب سطحی

• استفاده از ابزارهای مختلف مانند قلم‌مو، کمپرسور و پیستوله

انتقال و اجرای طرح روی سفال

• انتقال طرح با کپی، کاربن و کاغذ پوستی

• نقاشی طرح‌های منتقل شده یا طراحی شده با رنگ‌های اکریلیک و مداد رنگی

• پروژه‌های عملی طراحی روی کوزه و ظروف با طرح‌های سنتی و مدرن

• استفاده از مدیوم‌های ایجاد بافت (مانند ترک و ...) برای غنی‌سازی سطح اثر

کلاس آموزش سفال

سفال در دنیای مدرن جایگاه ویژه‌ای یافته است که فراتر از کاربردهای سنتی آن است. با پیشرفت فناوری، تکنیک‌های نوین ساخت، لعاب‌کاری و طراحی دیجیتال به سفال امکان خلق آثار هنری پیچیده‌تر و کاربردی‌تر را داده‌اند. امروزه سفال در دکوراسیون داخلی، طراحی صنعتی و هنر معاصر نقش مهمی دارد و ترکیب سنت و نوآوری، این هنر دیرپا را به‌روز و جذاب نگه داشته است. همچنین، توجه به جنبه‌های پایدار و محیط‌زیستی در تولید سفال، اهمیت آن را در صنایع خلاق و تولید محصولات دوستدار طبیعت افزایش داده است.

مواد و ابزار لازم برای سفالگری شامل موارد زیر است:

مواد اولیه:

• خاک رس (رس با پلاستیسیته مناسب)

• آب (برای آماده‌سازی گل)

• لعاب‌ها و رنگ‌های مخصوص سفالگری

• افزودنی‌ها مانند مواد ضد ترک و تقویت‌کننده

ابزار و تجهیزات:

• چرخ سفالگری (دستی یا برقی)

• کنده‌ها و تیغه‌های سفالگری برای شکل‌دهی و تزیین

• اسفنج و پارچه برای صاف‌کردن و تمیزکاری

• قالب‌ها و وسایل فتیله‌سازی

• کاسه‌ها و ظرف‌های مخلوط‌سازی گل

• کاردک و قلم‌مو برای پرداخت و لعاب‌کاری

• کوره پخت سفال

آموزش تکنیک‌های کار با چرخ سفالگری شامل مراحل زیر است:

• آشنایی با اجزای چرخ سفالگری و نحوه راه‌اندازی آن

• تمرین مرکزیابی گل روی چرخ برای ایجاد تعادل و آماده‌سازی شکل‌دهی

• آموزش بالا کشیدن دیواره‌ها با استفاده از دست‌ها و ابزار مخصوص

• تکنیک‌های شکل‌دهی انواع ظروف ساده مانند کاسه، لیوان و کوزه

• کنترل سرعت چرخ و هماهنگی حرکات دست‌ها برای دقت بیشتر

• اصلاح اشکالات در حین شکل‌دهی و استفاده از ابزارهای صاف‌کننده

• آموزش برش و جدا کردن قطعه نهایی از چرخ

آموزش فرآیند لعاب‌سازی شامل مراحل کلیدی زیر است:

• آشنایی با مواد اولیه لعاب شامل سیلیس، فلدسپات، کائولن و اکسیدهای فلزی

• یادگیری ترکیب و اندازه‌گیری دقیق مواد برای تهیه فرمول لعاب متناسب با نوع سفال

• آسیاب کردن و همگن‌سازی مواد جهت ایجاد مخلوط یکنواخت

• افزودن آب به مواد خشک برای رسیدن به قوام مناسب لعاب (دوغاب لعاب)

• تست و اصلاح فرمول لعاب با توجه به رنگ، شفافیت و استحکام پس از پخت

• آموزش روش‌های مختلف اعمال لعاب شامل غوطه‌وری، قلم‌مو، اسپری و پاشش

• شناخت اصول ایمنی در کار با مواد شیمیایی و نگهداری درست لعاب‌ها

• بررسی تاثیر دما و زمان پخت کوره بر کیفیت لعاب و چسبندگی آن به قطعه سفالی

تجهیزات اندازه‌گیری و کنترل کیفیت در سفالگری شامل ابزارهای زیر است:

• کالیس و میکرومتر: برای اندازه‌گیری دقیق ضخامت و ابعاد قطعات سفالی

• ترازو دیجیتال: برای وزن‌کردن مواد اولیه و ترکیبات لعاب با دقت بالا

• دماسنج‌های کوره: جهت کنترل دقیق دمای پخت و جلوگیری از سوختگی یا پخت ناقص

• رطوبت‌سنج: برای بررسی میزان رطوبت گل و قطعات در مراحل مختلف خشک شدن

• کاغذ صافی و دستگاه سرند: برای ارزیابی یکنواختی و خلوص گل سفالگری

• دستگاه تست سختی و مقاومت: جهت سنجش مقاومت مکانیکی قطعات پس از پخت

• دستگاه آنالیز لعاب: برای بررسی ترکیبات شیمیایی و کیفیت پوشش لعابی

• ابزارهای بصری و میکروسکوپی: برای شناسایی ترک‌ها، حباب‌ها و عیوب سطحی

انواع کوره‌های سفالگری شامل موارد زیر است:

• کوره‌های سنتی خاک‌سوز: این کوره‌ها با سوخت‌های طبیعی مانند هیزم یا زغال کار می‌کنند و در مناطق روستایی و سنتی کاربرد دارند. کنترل دما در آن‌ها دشوار است ولی برای تولید سفال‌های سنتی مناسب‌اند.

• کوره‌های گازی: این کوره‌ها از گاز طبیعی یا مایع به عنوان سوخت استفاده می‌کنند و امکان کنترل دقیق‌تر دما و فرآیند پخت را فراهم می‌کنند. سرعت پخت در این کوره‌ها بیشتر است و کیفیت محصولات یکنواخت‌تر است.

• کوره‌های برقی: با استفاده از انرژی الکتریکی کار می‌کنند و بهترین کنترل دمایی را دارند. مناسب برای تولیدات صنعتی و آزمایشگاهی هستند و معمولاً در کارگاه‌ها و مراکز آموزشی کاربرد دارند.

• کوره‌های پلنی (دفنی): این کوره‌ها به صورت دفنی ساخته می‌شوند و معمولاً برای تولید محدود و کارهای هنری استفاده می‌شوند. کنترل دما در آن‌ها نسبتاً محدود است.

• کوره‌های راف (رافتون): کوره‌هایی با طراحی خاص که در آن‌ها جریان هوای گرم به صورت یکنواخت حرکت می‌کند و پخت یکنواختی ایجاد می‌کند.

تکنیک‌های تزئین و نقاشی روی سفال شامل روش‌های متنوعی است که هر کدام جلوه و سبک خاصی به آثار سفالی می‌بخشند:

• نقاشی زیر لعابی: طرح‌ها با رنگ‌های مقاوم در برابر حرارت قبل از لعاب‌کاری روی سطح سفال کشیده می‌شوند و سپس لعاب روی آن قرار می‌گیرد؛ این روش دوام و شفافیت رنگ را افزایش می‌دهد.

• نقاشی رو لعابی: رنگ‌ها پس از لعاب‌کاری روی سطح سفال کشیده شده و سپس دوباره پخته می‌شوند؛ این تکنیک برای ایجاد جلوه‌های رنگی زنده و برجسته کاربرد دارد.

• اسگرافیتو (حکاکی روی لعاب): با کنده‌کاری سطح لعاب‌دار شده، طرح‌های برجسته یا فرورفته ایجاد می‌شود که با رنگ‌آمیزی ترکیب می‌شود.

• تزئین با لعاب‌های رنگی: استفاده از لعاب‌های مختلف رنگی به صورت ترکیبی برای ایجاد طرح‌های زیبا و متنوع.

• تزیین برجسته: ایجاد نقش‌های برجسته با افزودن گل رس یا مواد دیگر قبل از خشک شدن سفال.

• کلاژ و تکنیک‌های بافت‌سازی: به کارگیری مواد مختلف مانند نخ، پارچه یا چوب برای ایجاد بافت‌های متنوع روی سطح سفال.

• نقاشی با قلم‌مو، اسفنج یا اسپری: استفاده از ابزارهای مختلف برای اجرای طرح‌های متفاوت و جلوه‌های خاص.

چرخ سفالگری یکی از ابزارهای کلیدی در هنر سفالگری است که امکان شکل‌دهی دقیق و یکنواخت ظروف و اشیاء سفالی را فراهم می‌کند. این دستگاه شامل صفحه‌ای گردان است که با دست یا موتور برقی به حرکت درمی‌آید و گل سفالگری روی آن قرار می‌گیرد. هنرمند با کمک دست‌ها و ابزارهای مخصوص، گل را به شکل‌های مختلف مانند کاسه، بشقاب، گلدان و غیره فرم می‌دهد.

چرخ سفالگری به دو نوع اصلی دستی و برقی تقسیم می‌شود. نوع دستی بیشتر برای تمرین و آموزش مناسب است، در حالی که نوع برقی سرعت و دقت بیشتری در تولید آثار حرفه‌ای فراهم می‌کند. استفاده از چرخ سفالگری نیازمند مهارت و تمرین است؛ زیرا کنترل سرعت چرخ و فشار دست بر گل نقش مهمی در کیفیت نهایی محصول دارد.

این وسیله به هنرمندان امکان خلق آثار با فرم‌های متنوع، سطح صاف و متقارن را می‌دهد و یکی از پایه‌های اصلی در فرآیند ساخت سفال به شمار می‌آید.

روش های تولید انبوه در سفالگری

روش‌های تولید انبوه در سفالگری به منظور افزایش سرعت و کاهش هزینه‌ها در تولید انواع ظروف و محصولات سفالی به کار می‌روند. از مهم‌ترین این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ریخته‌گری قالبی (Slip Casting): استفاده از قالب‌های گچی که مایع گل رس (دوغاب) درون آن ریخته می‌شود تا پس از جذب آب توسط قالب، شکل جامد سفال تشکیل شود. این روش مناسب تولید قطعات با جزئیات دقیق و تکرارپذیری بالا است.

فشرده‌سازی دستی و ماشینی: گل رس را در قالب‌های فلزی یا پلاستیکی پرس می‌کنند تا شکل نهایی به دست آید. این روش برای تولید ظروف ساده و صاف کاربرد دارد.

چرخ سفالگری برقی با سرعت بالا: استفاده از چرخ‌های برقی پیشرفته که به صورت نیمه‌خودکار یا خودکار عمل می‌کنند و به هنرمند امکان تولید سریع‌تر و دقیق‌تر را می‌دهند.

فرآیند پرس پرس‌های هیدرولیکی: در تولید برخی قطعات خاص، پرس‌های هیدرولیکی به شکل‌دهی دقیق گل کمک می‌کنند و تولید انبوه را تسهیل می‌نمایند.

استفاده از دستگاه‌های برش و قالب‌زنی: برای ایجاد طرح‌ها و الگوهای یکسان روی سطح سفال به کار می‌روند.

این روش‌ها با بهره‌گیری از قالب‌ها، دستگاه‌ها و تکنولوژی‌های نوین، امکان تولید سفال با کیفیت یکنواخت، سرعت بالا و هزینه کمتر را فراهم می‌کنند، که برای بازارهای بزرگ و صنعتی بسیار مناسب است.

وظایف شغلی سفالگر و بازار کار سفال

وظایف شغلی سفالگر شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌های تخصصی و هنری است که به تولید آثار سفالی با کیفیت و جذاب کمک می‌کند. مهم‌ترین وظایف یک سفالگر عبارت‌اند از:

• آماده‌سازی مواد اولیه: انتخاب و آماده‌سازی خاک رس و گل سفالگری با کیفیت مناسب، شامل سرند کردن، ورز دادن و یکنواخت‌سازی گل.

• شکل‌دهی سفال: استفاده از تکنیک‌های مختلف مانند چرخ سفالگری، فتیله‌سازی، ورقه‌ای یا دست‌ساز برای فرم‌دهی به محصولات سفالی.

• تزئین و نقاشی: انجام عملیات تزئینی شامل نقاشی روی سفال، لعاب‌کاری و استفاده از تکنیک‌های مختلف تزئین مانند برجسته‌کاری و کنده‌کاری.

• خشك کردن و پخت: کنترل دقیق فرآیند خشک شدن قطعات و پخت آنها در کوره با دما و زمان مناسب برای حفظ کیفیت و دوام محصول.

• کنترل کیفیت: بررسی و ارزیابی محصولات نهایی از نظر ظاهر، ساختار و عیوب احتمالی و اصلاح آنها در صورت نیاز.

• نگهداری ابزار و تجهیزات: مراقبت و نگهداری از ابزار، چرخ سفالگری، کوره و سایر تجهیزات کارگاه.

• ارائه خدمات آموزشی: در صورت توانایی، آموزش و راهنمایی هنرجویان و علاقه‌مندان به سفالگری.

• مدیریت کارگاه: برنامه‌ریزی تولید، مدیریت مواد اولیه و هماهنگی فعالیت‌های روزانه در کارگاه.

بازار کار سفالگری در ایران و جهان رو به رشد است، به ویژه در شهرهایی مانند لالجین و تهران که تقاضا برای محصولات سنتی و مدرن بالاست. درآمد سفالگران به مهارت، تنوع محصولات، و بازار هدف بستگی دارد. سفالگران حرفه‌ای با خلاقیت و دسترسی به بازارهای صادراتی معمولا درآمد بهتری دارند. همچنین آموزش و فروش آنلاین می‌تواند منبع درآمد جانبی باشد. با ترکیب هنر و بازاریابی، سفالگری می‌تواند کسب‌وکار موفق و پایدار باشد.